Thuế quan Mỹ vô tình thúc đẩy BRICS tăng tốc phi đô la hóa và siết chặt hợp tác thương mại

Các biện pháp thuế quan cứng rắn từ thời chính quyền Donald Trump không chỉ làm gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu mà còn tạo động lực để khối BRICS đẩy mạnh hợp tác, giảm phụ thuộc vào đồng USD và tăng cường liên kết kinh tế.

Chính sách thuế quan Mỹ – Chất xúc tác cho BRICS gắn kết

Theo Đài DW (Đức), trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng khốc liệt, câu hỏi được đặt ra là: Liệu chính sách của ông Trump có đang vô tình củng cố BRICS thành một khối đoàn kết hơn?
Các chuyên gia nhận định, những mức thuế áp lên các thành viên BRICS cao hơn đáng kể so với phần còn lại của thế giới, trở thành “động lực chung” để nhóm này tiến tới mục tiêu giảm phụ thuộc vào Mỹ và đồng đô la.

Cụ thể:

Trung Quốc – nền kinh tế lớn nhất BRICS – đối diện nguy cơ thuế 145% nếu không đạt thỏa thuận với Mỹ.

Brazil và Ấn Độ chịu thuế tới 50%, một phần vì Ấn Độ mua dầu Nga giá rẻ.

Nam Phi bị áp thuế 30%, và thậm chí những thành viên mới như Ai Cập cũng có khả năng chịu mức thuế cao nếu tiếp tục liên kết với BRICS.

Trong nửa đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump nhiều lần cảnh báo sẽ trừng phạt thêm các nước “chống Mỹ”, hàm ý nhắm vào BRICS – nhóm đang thách thức vị thế toàn cầu của Washington.

BRICS đẩy mạnh phi đô la hóa và hợp tác tài chính

Các mức thuế này tạo ra sự bất mãn chung, thúc đẩy BRICS mở rộng giao dịch song phương bằng nội tệ, giảm dần sự thống trị của USD. Đồng thời, ngân hàng trung ương các nước tăng mua vàng – dấu hiệu rõ rệt cho mục tiêu phi đô la hóa.

Max Boot, chuyên gia của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (Mỹ), nhận định ông Trump “đang vô tình làm suy yếu sức mạnh Mỹ khi đẩy các đồng minh tiềm năng về phía đối thủ”, đề cập đến việc Ấn Độ, Brazil, Nam Phi xích lại gần hơn với Trung Quốc và Nga.

Hội nghị SCO – Thử thách sự đoàn kết BRICS

Tín hiệu đoàn kết sẽ được thể hiện tại Hội nghị thượng đỉnh SCO ở Thiên Tân (Trung Quốc) từ 31/8, với sự tham dự của Chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Vladimir Putin cùng lãnh đạo hơn 20 quốc gia thuộc Nam toàn cầu. Đây là lần đầu ông Modi thăm Trung Quốc sau 7 năm.

Trước hội nghị, Nga thúc đẩy cuộc đàm phán ba bên Trung – Ấn – Nga nhằm khôi phục đối thoại cấp cao, xoa dịu căng thẳng biên giới, đồng thời củng cố trục BRICS đối trọng với phương Tây.

Các thành viên BRICS tăng tốc hợp tác song phương

Ấn Độ – Trung Quốc: khôi phục đường bay thẳng, nới lỏng visa, đàm phán hợp tác khoáng sản đất hiếm – yếu tố then chốt cho năng lượng sạch và công nghệ.

Brazil – Trung Quốc: duy trì Trung Quốc là đối tác thương mại số 1, chiếm 26% xuất khẩu Brazil, gấp đôi Mỹ.

Nga – Trung: 90% thương mại song phương đã thanh toán bằng nhân dân tệ và rúp.

Nam Phi: kiên định mục tiêu hợp tác trong công nghệ, nông nghiệp, giáo dục và doanh nghiệp bất chấp sức ép từ Washington.

BRICS mở rộng nhưng vẫn đối mặt thách thức

BRICS hiện có 10 thành viên và vẫn đang xem xét thêm các quốc gia mới như Saudi Arabia. Tuy nhiên, lợi ích quốc gia khác biệt khiến khối này khó đạt sự thống nhất tuyệt đối. Thay vào đó, BRICS tập trung vào hợp tác thực dụng về thương mại, tài chính và chuỗi cung ứng.

Mặc dù thương mại nội khối tăng nhanh hơn so với G7, phần lớn vẫn tập trung vào năng lượng. Boston Consulting Group dự báo BRICS sẽ tiến tới FTA toàn khối, xóa bỏ các rào cản chống bán phá giá và thúc đẩy đầu tư song phương.

Tương lai: Nội tệ và thanh toán song song với USD

Đề xuất đồng tiền chung BRICS vẫn chưa thành hiện thực, nhưng hệ thống thanh toán bằng nhân dân tệ, rúp và rupee sẽ ngày càng phổ biến. Ông Ajay Srivastava nhận định:
“USD vẫn giữ vị thế thống trị trong nhiều năm tới, nhưng sự phát triển của các cơ chế thanh toán song song sẽ từng bước làm suy yếu độc quyền của đồng đô la”.