Trong giới doanh nhân Trung Quốc, hiếm có ai trải qua hành trình đời người nhiều thăng trầm như Doãn Minh Thiện – người sáng lập tập đoàn công nghiệp Lifan. Ông từng là một đứa trẻ bán kim chỉ, một tù nhân chính trị, một tỷ phú tự thân và giờ đây là một cụ ông sống lặng lẽ trong viện dưỡng lão. Câu chuyện của ông là minh chứng cho khát vọng không từ bỏ và cũng là lời nhắc nhở rằng thành công, dù rực rỡ, cũng không tồn tại mãi mãi.
Sinh năm 1938 tại một gia đình địa chủ ở tỉnh Trùng Khánh (Trung Quốc), cuộc sống của Doãn Minh Thiện thay đổi hoàn toàn khi cha ông qua đời, gia đình phá sản, và ông buộc phải kiếm sống từ năm 12 tuổi. Lời nhắn nhủ của mẹ: “Không học thì đời con cũng vô dụng” trở thành động lực để ông quay lại con đường học vấn, nhanh chóng trở thành một tài năng toán học nổi bật.
Tuy nhiên, biến cố lớn đã xảy đến khi ông bị kết tội chính trị và phải chịu án tù lên tới 18 năm. Trong suốt gần hai thập kỷ bị giam giữ, ông không gục ngã, mà chọn học tiếng Anh, dịch sách và rèn luyện bản thân cho một ngày tái xuất.
Ra tù ở tuổi 41, ông từng bước làm lại từ đầu – từ biên tập viên, giảng viên đến phó giám đốc nhà xuất bản. Năm 1985, ông từ bỏ công việc nhà nước, bắt đầu kinh doanh và nhanh chóng gây tiếng vang với cuốn sách “Một hào cho học sinh trung học” bán hơn 30 triệu bản.
Năm 1992, khi đã 53 tuổi, ông thành lập Công ty Lifan và bước vào ngành sản xuất xe máy. Trong một thị trường bị thống trị bởi các ông lớn, Lifan vươn lên nhờ đổi mới công nghệ, đặc biệt là động cơ siêu nhỏ và xe máy đầu tiên có khởi động điện tại Trung Quốc.
Tiếp nối thành công, năm 2003, Lifan lấn sân sang ngành công nghiệp ô tô và không ngừng mở rộng, trở thành tập đoàn sở hữu 18 nhà máy trên toàn quốc. Đỉnh cao của ông đến vào năm 2010 khi Lifan chính thức niêm yết trên sàn Thượng Hải và ông trở thành người giàu nhất Trùng Khánh với tài sản ước tính hơn 11 tỷ NDT.
Sau ánh hào quang là những cú ngã đầy nghiệt ngã. Năm 2016, Lifan vướng vào cuộc điều tra liên quan đến khoản trợ cấp hơn 100 triệu NDT. Uy tín doanh nghiệp suy giảm khiến doanh thu tụt dốc, ông buộc phải nghỉ hưu vào năm 2017 nhưng chỉ hai năm sau lại quay trở lại để cứu tập đoàn khỏi khủng hoảng.
Tuy nhiên, mọi nỗ lực đã không cứu vãn được Lifan. Năm 2020, công ty nộp đơn xin phá sản và chuyển nhượng lại toàn bộ tài sản cho Tập đoàn Geely, đánh dấu chấm hết cho sự nghiệp mà ông dày công xây dựng hơn 30 năm.
Tháng 8/2023, Doãn Minh Thiện tự nguyện chuyển vào viện dưỡng lão. Không sống cùng con cái, không người chăm sóc đặc biệt, ông chọn cuộc sống đơn giản với vài trang sách, âm nhạc nhẹ nhàng và những dòng nhật ký ngắn ngủi. Trong cô đơn, ông vẫn theo dõi từng bước chuyển động của Lifan – công ty mà ông sáng lập và từng đưa lên đỉnh cao.
Dù cuộc đời ông là bản trường ca đầy biến động, có một điều không đổi là niềm tin mãnh liệt vào sự học và khát khao không bỏ cuộc. Ở tuổi gần 90, ông tâm sự: “Trong kinh doanh cũng như trong cuộc đời, không có điều gì là vĩnh cửu.”
Tiếng Việt
English
