Giá dầu thế giới bật tăng hơn 3% sau khi chính quyền Trump áp đặt lệnh trừng phạt đối với hai tập đoàn dầu mỏ lớn nhất của Nga – Rosneft và Lukoil. Động thái này làm dấy lên lo ngại về nguồn cung toàn cầu, đồng thời mở ra chương mới trong căng thẳng năng lượng giữa Washington và Moscow.
Giá dầu thế giới tăng mạnh trong phiên giao dịch đêm thứ Tư (22/10, theo giờ Mỹ) sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với hai tập đoàn dầu mỏ lớn nhất của Nga – Rosneft và Lukoil.
Theo dữ liệu từ Reuters, giá dầu Brent tăng 1,83 USD/thùng, tương đương 2,92%, lên 64,42 USD/thùng, trong khi dầu thô WTI của Mỹ tăng 1,74 USD/thùng (tức 2,97%) lên mức 60,24 USD/thùng.
Đây được xem là một trong những phiên tăng giá mạnh nhất của dầu trong tháng 10, sau nhiều tuần giao dịch ảm đạm vì lo ngại nhu cầu năng lượng yếu.
Phát biểu trong buổi họp báo tại Washington, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent khẳng định:
“Đây là thời điểm cần chấm dứt thương vong và hướng tới một lệnh ngừng bắn ngay lập tức. Mỹ sẵn sàng hành động mạnh tay hơn nếu cần thiết để hỗ trợ nỗ lực chấm dứt chiến tranh của Tổng thống Trump.”
Việc Mỹ trừng phạt hai “ông lớn” Rosneft và Lukoil – vốn chiếm phần lớn xuất khẩu dầu thô của Nga – khiến giới đầu tư lo ngại nguồn cung toàn cầu sẽ bị gián đoạn.
Nhiều công ty năng lượng và ngân hàng quốc tế có thể ngần ngại giao dịch với các đối tác Nga, do lo sợ rủi ro vướng vào lệnh cấm thứ cấp từ Mỹ.
Theo các nhà phân tích tại Bloomberg Energy, đây là lần đầu tiên Washington trực tiếp nhắm vào các doanh nghiệp cốt lõi của ngành năng lượng Nga kể từ sau khủng hoảng Ukraine, cho thấy Mỹ sẵn sàng sử dụng năng lượng như “đòn bẩy chính trị” trong đàm phán quốc tế.
Việc một cuộc gặp được lên kế hoạch giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest bị hủy bỏ cũng làm tăng thêm bất ổn. Giới đầu tư xem đây là dấu hiệu căng thẳng Mỹ - Nga đang leo thang, có thể ảnh hưởng đến thương mại dầu mỏ và dòng chảy năng lượng toàn cầu.
Các chuyên gia của CNBC cho rằng, “yếu tố rủi ro chính trị” là nguyên nhân chính khiến giá dầu tăng mạnh trong ngắn hạn, dù nhu cầu năng lượng toàn cầu chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng.
Không chỉ Nga bị ảnh hưởng, động thái của Mỹ còn gây sức ép lên Ấn Độ – một trong những khách hàng lớn nhất của dầu Nga. Washington được cho là đang thuyết phục New Delhi giảm nhập khẩu dầu từ Moscow, đe dọa làm thay đổi cán cân cung – cầu tại châu Á.
Trong khi đó, OPEC+ do Saudi Arabia và Nga dẫn đầu vẫn duy trì chính sách tăng sản lượng, dù giá dầu giảm gần 14–16% kể từ đầu năm.
Theo các chuyên gia năng lượng tại JPMorgan và Goldman Sachs, đợt tăng 3% lần này chủ yếu mang tính phản ứng tâm lý trước rủi ro địa chính trị, hơn là dấu hiệu của một chu kỳ tăng giá bền vững.
Dù vậy, nếu Ấn Độ hoặc Trung Quốc – hai khách hàng lớn nhất của Nga – giảm mua dầu, thị trường có thể thiếu hụt 1–1,5 triệu thùng/ngày trong quý IV. Khi đó, Brent có thể hướng tới vùng 70–75 USD/thùng, đặc biệt nếu các lệnh trừng phạt được siết chặt hơn.
Giá dầu tăng không chỉ là câu chuyện năng lượng, mà còn là bài toán kinh tế – tài chính.
Tại Mỹ, giá nhiên liệu cao hơn có thể làm chậm đà giảm lạm phát, gây khó khăn cho Cục Dự trữ Liên bang (FED) trong việc cắt giảm lãi suất.
Tại châu Âu và châu Á, chi phí vận tải và sản xuất tăng lên, đẩy giá hàng hóa cao hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức mua của người tiêu dùng.
Các nước nhập khẩu dầu như Việt Nam, Hàn Quốc hay Nhật Bản có thể chịu thêm áp lực tỷ giá và thâm hụt thương mại.
Trong khi đó, các quốc gia xuất khẩu dầu như Saudi Arabia, Kuwait hay UAE sẽ được hưởng lợi khi doanh thu năng lượng tăng, hỗ trợ cho ngân sách nhà nước.
Giới quan sát cho rằng, Washington đang sử dụng năng lượng như một công cụ chính trị trong nỗ lực gây áp lực lên Moscow, đồng thời củng cố lại ảnh hưởng tại Trung Đông và châu Á.
Một quan chức Nhà Trắng tiết lộ với NBC News rằng việc áp lệnh trừng phạt có liên quan tới sự đổ vỡ của kế hoạch hội đàm giữa hai nguyên thủ. Đồng thời, Mỹ đang xem xét mở rộng trừng phạt sang lĩnh vực vận tải và tài chính, nếu Nga tiếp tục trì hoãn đàm phán hòa bình.
Trong ngắn hạn, giới phân tích dự báo biên độ dao động giá dầu sẽ gia tăng, với Brent duy trì trong vùng 60–70 USD/thùng tùy thuộc vào diễn biến thực tế của các lệnh trừng phạt.
Nếu căng thẳng hạ nhiệt hoặc Mỹ – Nga nối lại đối thoại, giá dầu có thể giảm trở lại vùng 58–60 USD/thùng. Tuy nhiên, nếu các biện pháp trừng phạt mở rộng sang lĩnh vực vận tải hoặc ngân hàng, nguồn cung dầu toàn cầu sẽ chịu tác động rõ rệt hơn, đẩy giá tăng thêm 5–10%.
Lệnh trừng phạt mới của Mỹ với Rosneft và Lukoil không chỉ là biện pháp kinh tế, mà là thông điệp chính trị rõ ràng: Washington sẵn sàng hành động mạnh tay để tạo sức ép lên Moscow.
Tuy vậy, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn yếu và nhu cầu năng lượng chưa hồi phục, đợt tăng giá hiện tại nhiều khả năng chỉ là “phản ứng ngắn hạn”.
Các nhà đầu tư vẫn cần theo dõi sát phản ứng của Nga, Ấn Độ, OPEC+ và Trung Quốc, bởi mỗi động thái nhỏ từ các bên đều có thể định hình lại cục diện năng lượng toàn cầu trong những tháng cuối năm 2025.
1. Vì sao giá dầu lại tăng sau khi Mỹ trừng phạt Nga?
→ Lệnh trừng phạt khiến thị trường lo ngại nguồn cung từ Nga – nước xuất khẩu dầu lớn thứ 2 thế giới – bị gián đoạn, làm tăng giá.
2. Liệu giá dầu sẽ còn tăng nữa không?
→ Có thể, nếu các nước châu Á giảm mua dầu Nga hoặc nếu Mỹ mở rộng phạm vi trừng phạt. Tuy nhiên, nhu cầu yếu có thể kìm hãm đà tăng.
3. Các lệnh trừng phạt này có hiệu quả không?
→ Hiệu quả phụ thuộc vào việc các nước khác – đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc – có tuân thủ hay không. Nếu họ tiếp tục mua, tác động sẽ hạn chế.
4. Người tiêu dùng sẽ bị ảnh hưởng thế nào?
→ Nếu giá dầu duy trì ở mức cao, giá xăng và chi phí vận tải có thể tăng, kéo theo giá hàng hóa tăng theo – đặc biệt tại các nền kinh tế nhập khẩu năng lượng.
Tiếng Việt
English
