Thỏa thuận thương mại Mỹ - Nhật chính thức có hiệu lực: Thuế 15% và sóng gió chính trị tại Tokyo

Ngày 5/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp nhằm triển khai thỏa thuận thương mại song phương với Nhật Bản. Theo đó, mức thuế cơ bản 15% sẽ áp dụng cho hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ Nhật, bao gồm cả ô tô – ngành xuất khẩu chủ lực của Tokyo.

Nội dung chính của thỏa thuận

Thỏa thuận này được hai bên đạt được vào tháng 7 sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng. Theo điều khoản:

Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỷ USD vào các dự án do phía Mỹ lựa chọn.

Tokyo sẽ gia tăng nhập khẩu nông sản Mỹ, gồm ngô, đậu nành, gạo, cùng với máy bay thương mại Boeing và thiết bị quốc phòng.

Nhật cũng mở rộng khả năng tiếp cận thị trường trong các lĩnh vực sản xuất, hàng không vũ trụ, nông nghiệp và ô tô.

Riêng với ô tô và linh kiện, mức thuế suất 15% sẽ có hiệu lực sau 7 ngày kể từ khi sắc lệnh được ban hành. Ngoài ra, các mặt hàng dược phẩm, tài nguyên và sản phẩm hàng không vũ trụ cũng chịu thuế ở mức tương tự.

Mỹ cho biết các ưu đãi thuế sẽ được áp dụng hồi tố cho những lô hàng Nhật Bản nhập khẩu từ ngày 7/8/2025.

Tác động tới doanh nghiệp và chuỗi cung ứng

Chiến dịch áp thuế toàn cầu của chính quyền Trump tiếp tục gây xáo trộn chuỗi cung ứng quốc tế, đặc biệt là đối với ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.

Hãng Toyota cảnh báo thiệt hại lên tới 10 tỷ USD do thuế quan ảnh hưởng nặng nề đến doanh số tại Mỹ, buộc hãng phải hạ 16% dự báo lợi nhuận hoạt động cả năm. Trong khi đó, Ford dự kiến lợi nhuận trước thuế giảm 3 tỷ USD, còn General Motors (GM) ước tính thua lỗ từ 4 đến 5 tỷ USD trong năm nay.

Chính trường Nhật Bản rung chuyển

Sự kiện ký kết thỏa thuận diễn ra trong bối cảnh Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đối mặt với áp lực chính trị gia tăng trong nước.

Đầu tuần này, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) công bố báo cáo về nguyên nhân thất bại trong cuộc bầu cử Thượng viện tháng 7. Báo cáo chỉ ra các vấn đề:

Chính sách kiềm chế lạm phát kém thuyết phục

Hậu quả từ các bê bối chính trị trước đó

Sự thờ ơ của cử tri trẻ

Truyền thông Nhật cho biết nhiều thành viên chủ chốt của LDP đã ngỏ ý muốn rút lui, trong khi Ishiba tuyên bố vẫn sẽ tại vị dù đối mặt với lời kêu gọi thay đổi lãnh đạo.

Các nhà phân tích chính trị từ Eurasia Group nhận định khả năng Ishiba thất bại trong cuộc bỏ phiếu nội bộ vào tuần tới là 60%. Một số chuyên gia thậm chí dự báo ông có thể buộc phải từ chức trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu, do áp lực nội bộ ngày càng dồn dập.