Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết rằng Bắc Kinh sẽ không thực hiện bất kỳ hành động nào nhằm vào Đài Loan trong thời gian ông tại nhiệm, giữa bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung tiếp tục được định hình lại bởi những căng thẳng địa chính trị.
Trong một tuyên bố gây chú ý toàn cầu, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đảm bảo với ông rằng Trung Quốc sẽ không thực hiện bất kỳ động thái quân sự hay chính trị nào đối với Đài Loan trong thời gian ông tại nhiệm.
Phát biểu được đưa ra trong cuộc phỏng vấn với chương trình “60 Minutes” của CBS, ghi hình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida và dự kiến phát sóng cuối tuần này.
Theo ông Trump, dù vấn đề Đài Loan không được bàn trực tiếp trong cuộc gặp gần đây giữa hai lãnh đạo tại Hàn Quốc, ông tin rằng Bắc Kinh hiểu rõ hậu quả nghiêm trọng nếu có bất kỳ hành động nào nhằm thay đổi hiện trạng trong thời gian ông còn tại vị.
“Ông ấy đã nói rõ, và các quan chức của ông ấy cũng xác nhận rằng ‘chúng tôi sẽ không làm gì khi Tổng thống Trump đang tại vị,’ vì họ biết hậu quả sẽ như thế nào,” Trump nói.
Phía Bắc Kinh chưa xác nhận bất kỳ “cam kết” nào như Trump tuyên bố.
Lưu Bằng Dụ (Liu Pengyu), người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, từ chối bình luận cụ thể, chỉ nhấn mạnh:
“Vấn đề Đài Loan là công việc nội bộ của Trung Quốc và là cốt lõi trong lợi ích cốt lõi của chúng tôi. Không một thế lực nào có thể tách Đài Loan khỏi Trung Quốc.”
Tuyên bố này cho thấy lập trường kiên định của Trung Quốc rằng “thống nhất quốc gia” là nhiệm vụ lịch sử, và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực nếu các biện pháp hòa bình thất bại.
Đài Loan từ lâu là điểm nóng chiến lược trong cấu trúc an ninh châu Á – Thái Bình Dương.
Hòn đảo dân chủ tự trị này được Bắc Kinh coi là một tỉnh ly khai, trong khi Washington duy trì mối quan hệ không chính thức nhưng sâu rộng về quốc phòng và thương mại.
Theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act) năm 1979, Mỹ theo đuổi chính sách “mơ hồ chiến lược” — không cam kết can thiệp quân sự, nhưng bảo đảm Đài Loan có khả năng tự vệ.
Khi được hỏi liệu ông có sẵn sàng sử dụng vũ lực để bảo vệ Đài Loan hay không, Tổng thống Trump đáp ngắn gọn:
“Mọi người sẽ biết nếu điều đó xảy ra — và ông ấy (Tập Cận Bình) hiểu rõ câu trả lời.”
Tổng thống Trump được biết đến với cách tiếp cận rắn rỏi nhưng linh hoạt đối với Trung Quốc. Dưới thời ông, Washington tăng cường hỗ trợ Đài Loan về công nghệ quốc phòng, đồng thời duy trì các kênh đối thoại kinh tế với Bắc Kinh.
Các chuyên gia cho rằng tuyên bố lần này là đòn ngoại giao kép — vừa gửi thông điệp răn đe tới Trung Quốc, vừa khẳng định hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ có thể giữ ổn định bằng sức ảnh hưởng cá nhân.
Nhà phân tích Bonnie Glaser (Viện German Marshall Fund) nhận định:
“Ông Trump muốn chứng minh rằng Trung Quốc chỉ kiềm chế khi ông ở Nhà Trắng.”
Đài Bắc chưa đưa ra phản hồi chính thức, song nhiều chuyên gia cảnh báo phát biểu này có thể làm phức tạp thêm cán cân chiến lược khu vực.
Trong khi một số cho rằng nó có thể tạm thời giảm căng thẳng, nhiều nhà quan sát khác lại lo ngại Mỹ có thể đang phát tín hiệu không rõ ràng về cam kết bảo vệ Đài Loan.
Báo Financial Times nhận định việc Trump công khai một “cam kết ngoại giao riêng tư” có thể làm suy yếu lòng tin chiến lược giữa Washington và Bắc Kinh.
Trong khi đó, các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản và Hàn Quốc đang theo dõi sát sao khả năng Mỹ - Trung đạt một thỏa thuận ngầm về vấn đề Đài Loan.
Mặc dù Trump tuyên bố đã nhận được bảo đảm tạm thời, Trung Quốc tiếp tục thể hiện lập trường cứng rắn.
Báo Global Times viết:
“Không một thế lực nào có thể ngăn cản quá trình thống nhất đất nước.”
Theo chuyên gia quân sự Zhou Bo, “việc Trung Quốc chưa hành động không có nghĩa là từ bỏ mục tiêu. Đó là sự kiên nhẫn chiến lược.”
Giới phân tích nhận định rằng “cam kết” này, nếu có thật, có thể tạm thời làm dịu căng thẳng tại eo biển Đài Loan, nhưng cũng mở ra nhiều ẩn số mới.
Trump có thể sử dụng yếu tố Đài Loan như đòn bẩy trong đàm phán thương mại, công nghệ hoặc an ninh khu vực.
Tuy nhiên, việc công khai phát biểu này có thể khiến các đồng minh lo ngại về hướng đi của chính sách “mơ hồ chiến lược” của Mỹ trong tương lai.
1. Trump có thực sự nhận được cam kết từ Chủ tịch Tập Cận Bình không?
Chưa có xác nhận chính thức từ Trung Quốc hay Nhà Trắng. Bắc Kinh chỉ nhấn mạnh lập trường “phản đối mọi hành động chia cắt Đài Loan khỏi Trung Quốc”.
2. Cam kết này có giá trị pháp lý không?
Không. Đây được xem là tuyên bố ngoại giao phi chính thức, không mang tính ràng buộc.
3. Chính sách của Mỹ với Đài Loan có thay đổi không?
Hiện tại, Washington vẫn duy trì “mơ hồ chiến lược” – vừa hỗ trợ Đài Loan về quốc phòng, vừa tránh cam kết can thiệp quân sự trực tiếp.
4. Tuyên bố của Trump có thể ảnh hưởng thế nào đến khu vực?
Các nước châu Á, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc, đang theo dõi sát sao. Một “thỏa thuận ngầm” Mỹ - Trung, nếu có, có thể làm dịch chuyển cán cân an ninh khu vực và định hình lại cấu trúc chiến lược châu Á – Thái Bình Dương.
Tiếng Việt
English
