“Tariff Engineering” – Nghệ thuật hợp pháp giúp doanh nghiệp Mỹ và toàn cầu lách thuế nhập khẩu một cách thông minh

1. Tariff Engineering là gì?

“Tariff engineering”, hay còn gọi là kỹ thuật điều chỉnh mã thuế, là một chiến lược hợp pháp trong thương mại quốc tế, cho phép các công ty tinh chỉnh thiết kế, vật liệu hoặc thông số sản phẩm để sản phẩm đó được xếp vào nhóm mã thuế thấp hơn, từ đó giảm đáng kể chi phí thuế nhập khẩu.

Không giống như hành vi gian lận thuế, tariff engineering hoàn toàn hợp pháp nếu doanh nghiệp minh bạch với hải quan và sản phẩm thực sự đáp ứng được yêu cầu phân loại thuế quan tương ứng.

“Miễn là hàng hóa được khai báo trung thực, không có gian dối và sẵn sàng để hải quan kiểm tra, thì hành động điều chỉnh thiết kế nhằm hưởng lợi thuế quan là hợp pháp.” – Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, 1882

2. Vì sao Tariff Engineering đang quay trở lại?

Kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump tái áp dụng các biện pháp thuế thương mại cứng rắn trong nhiệm kỳ thứ hai, hàng loạt doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu bắt đầu khôi phục hoặc tăng cường chiến lược tariff engineering.

Các mức thuế mới được áp dụng rộng rãi trên hàng nghìn mặt hàng – bao gồm thép, nhôm, hàng may mặc, giày dép, xe điện, hàng điện tử – nhưng lại để ngỏ các lỗ hổng phân loại mà doanh nghiệp có thể khai thác.

Ví dụ thực tế:

Converse thêm lớp vải nỉ mỏng dưới đế giày để đôi giày không còn bị xem là "giày thể thao", mà được phân loại là "dép đi trong nhà", giúp cắt giảm mức thuế từ hơn 30% xuống dưới 10%.

Snuggie, loại chăn có tay áo nổi tiếng nhập từ Trung Quốc, đã thắng kiện năm 2017 để được phân loại là “chăn” thay vì “quần áo”, giảm gần một nửa chi phí thuế.

Columbia Sportswear thêm túi kéo nhỏ dưới eo trên áo sơ mi nữ để tránh bị đánh thuế như áo kiểu, nhờ đó hưởng mức thuế thấp hơn.

3. Doanh nghiệp tận dụng tariff engineering ra sao?

Tariff engineering không chỉ là câu chuyện của các doanh nghiệp nhỏ. Các tập đoàn lớn như Winnebago Industries, Columbia, hay các nhà sản xuất linh kiện điện tử, xe hơi, thiết bị y tế cũng đầu tư cả đội ngũ pháp lý – thiết kế – thương mại chỉ để tối ưu mã thuế sản phẩm.

Một số phương pháp phổ biến:

Thay đổi chất liệu: Ví dụ, chuyển từ sợi tổng hợp sang cotton để tiết kiệm 10–15% thuế cho quần áo.

Điều chỉnh kích thước hoặc thiết kế phụ trợ: Thêm khóa kéo, túi, hay phụ kiện nhỏ nhằm tạo ra phân loại mới.

Tách rời thành phần sản phẩm: Gửi từng bộ phận riêng lẻ để tránh bị áp thuế cao đối với sản phẩm hoàn chỉnh.

Tận dụng định nghĩa mập mờ trong mã HS (Harmonized System): Mỗi mã sản phẩm có mô tả riêng biệt và doanh nghiệp có thể linh hoạt nếu sản phẩm phù hợp từ nhiều khía cạnh.

4. Hệ thống mã HS và cơ chế phân loại thuế

Hiện tại, hải quan Hoa Kỳ sử dụng hơn 5.000 mã HS khác nhau để xác định mức thuế áp dụng. Việc phân loại không chỉ dựa vào tên sản phẩm, mà còn xét đến chất liệu, cấu trúc, công năng chính, thiết kế và mục đích sử dụng thương mại.

Các doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ yêu cầu “ruling letter” – văn bản phân loại chính thức từ Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) trước khi nhập hàng, để chắc chắn mình không vi phạm.

Tuy nhiên, nếu CBP đưa ra phán quyết không như mong đợi, doanh nghiệp bị ràng buộc pháp lý với mã đó – không thể lặng lẽ “lách luật” được nữa. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp chọn cách “đi dưới radar”.

5. Ranh giới mong manh giữa hợp pháp và gian lận

Mặc dù tariff engineering được luật pháp cho phép, nhưng nếu thiết kế sản phẩm chỉ nhằm qua mặt hệ thống thuế mà không có giá trị thương mại thực tế, doanh nghiệp có thể bị cáo buộc gian lận.

Trường hợp điển hình:

Ford Motor từng nhập mẫu xe Transit Connect dưới dạng xe chở khách (thuế 2,5%), sau đó tháo ghế sau để bán lại như xe tải (thuế 25%). Năm 2023, Bộ Tư pháp Mỹ kết luận đây là hành vi “cố ý ngụy tạo thực tế thương mại” và yêu cầu Ford nộp lại thuế.

“Sản phẩm tại thời điểm nhập khẩu phải là một thực thể thương mại thực sự (commercial reality). Nếu sự thay đổi chỉ là hình thức, cơ quan thuế có thể từ chối.” – David Forgue, luật sư thương mại tại Chicago

6. Những ngành dễ và khó áp dụng Tariff Engineering

Dễ triển khai:

Dệt may, giày dép, phụ kiện thời trang

Đồ gia dụng, hàng tiêu dùng nhanh (FMCG)

Trang sức, hàng lưu niệm, phụ kiện điện tử nhỏ

Khó triển khai:

Ô tô – xe điện

Thiết bị y tế

Hàng không – vũ trụ

Điện tử cao cấp

Ngành công nghệ cao thường phải tuân thủ hàng loạt quy định kiểm định, chứng nhận, kiểm tra an toàn, nên việc thay đổi nhỏ cũng có thể kéo dài 12–24 tháng để được phê duyệt.

7. Tương lai của Tariff Engineering

Trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu, các doanh nghiệp đang chuyển từ ứng phó bị động sang tư duy thiết kế chủ động, với mục tiêu tối ưu hóa cả giá vốn hàng hóa (COGS) lẫn rủi ro thuế quan.

“Tariff engineering không phải là gian lận. Nó là một chiến lược khôn ngoan và hợp pháp, nếu bạn làm đúng cách.” – John Foote, luật sư hải quan tại Washington D.C.

Việc hiểu và khai thác hệ thống thuế quan giờ đây trở thành một lợi thế cạnh tranh bền vững, đặc biệt với những công ty có chuỗi cung ứng toàn cầu.

Giữ vững lợi thế đầu tư với những cập nhật thị trường liên tục từ InfoFinance – hãy theo dõi ngay hôm nay.