Trump - Tập Cận Bình điện đàm giữa tâm bão thương mại: Hy vọng mới hay chiêu trò chính trị?

Quan hệ Mỹ - Trung chưa bao giờ hết căng thẳng. Nhưng giữa lúc mâu thuẫn thương mại leo thang, Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã có một cuộc điện đàm kéo dài 90 phút, mở ra tia hy vọng cho một lối thoát ngoại giao. Liệu đây có phải là bước ngoặt thật sự, hay chỉ là màn khởi động cho một cuộc đối đầu tiếp theo?

Cái bắt tay từ xa sau nhiều tháng im lặng

Vào sáng ngày 5/6/2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump xác nhận ông đã có cuộc điện đàm "rất tốt" với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Cuộc gọi kéo dài 90 phút, tập trung gần như toàn bộ vào vấn đề thương mại – lĩnh vực nóng bỏng và nhạy cảm bậc nhất trong mối quan hệ giữa hai siêu cường này.

Trump viết trên nền tảng Truth Social: "Cuộc gọi kết thúc với một kết luận rất tích cực cho cả hai quốc gia." Trong cuộc trao đổi, hai nhà lãnh đạo đồng ý tái khởi động vòng đàm phán thương mại, vốn đã bị đình trệ sau cuộc gặp hồi tháng 5 tại Geneva.

Bối cảnh: Khi “chiến tranh thương mại” đã trở thành thực chiến kinh tế

Từ đầu năm 2024, Trump áp đặt mức thuế lên tới 145% lên phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Trung Quốc không đứng yên khi nâng thuế đáp trả lên 125% đối với nhiều mặt hàng của Mỹ, đặc biệt là nông sản và công nghệ cao. Những mức thuế khổng lồ này đã kéo theo hệ lụy dây chuyền, từ giá hàng hóa leo thang đến việc các tập đoàn đa quốc gia rút khỏi thị trường Trung Quốc hoặc chuyển nhà máy khỏi Mỹ.

Không chỉ dừng ở thuế quan, Mỹ cũng siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn và linh kiện công nghệ cho các công ty Trung Quốc, đồng thời giới hạn visa cho sinh viên Trung Quốc trong các ngành STEM. Phía Trung Quốc phản đối dữ dội, cho rằng Mỹ đang cố tình "kìm hãm sự phát triển" của họ.

Tái đàm phán – thực chất hay hình thức?

Theo thông tin từ Nhà Trắng, đoàn đàm phán Mỹ sẽ do ba quan chức cấp cao dẫn đầu:

Scott Bessent – Bộ trưởng Tài chính

Howard Lutnick – Bộ trưởng Thương mại

Jamieson Greer – Đại diện Thương mại Hoa Kỳ

Mặc dù các cuộc đàm phán đã từng được nối lại tại Geneva, nhưng cam kết từ phía Trung Quốc – đặc biệt về việc xuất khẩu thêm khoáng sản hiếm (rare earths) cho Mỹ – vẫn chưa thực sự được thực hiện. Phía Mỹ tố Bắc Kinh “chây ỳ” và dùng tài nguyên chiến lược như một con bài mặc cả.

Tuy nhiên, cuộc điện đàm lần này lại được tổ chức theo đề nghị từ chính phía Mỹ – điều mà Bắc Kinh không bỏ lỡ cơ hội để nhấn mạnh. Trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, họ khẳng định Trump là người chủ động yêu cầu cuộc gọi, một động thái cho thấy Washington đang "xuống nước" trước những áp lực kinh tế trong nước.

Trump đang chơi bài ngửa?

Không khó để nhận ra động cơ chính trị trong động thái của ông Trump. Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến gần, trong khi thị trường chứng khoán Mỹ đang chao đảo vì lo ngại đứt gãy chuỗi cung ứng. Các bang nông nghiệp – vốn là "sân nhà" chính trị của Trump – bị ảnh hưởng nặng nề vì Trung Quốc ngưng nhập khẩu đậu nành và thịt heo.

Việc ông Trump thể hiện “thiện chí” với Trung Quốc có thể là một nỗ lực cân bằng giữa hình ảnh một nhà lãnh đạo cứng rắn và áp lực thực tế từ nền kinh tế. Dù vậy, ông vẫn giữ giọng điệu quen thuộc trên mạng xã hội:

“Tôi luôn thích Chủ tịch Tập, nhưng ông ấy RẤT CỨNG RẮN và VÔ CÙNG KHÓ LÀM VIỆC CÙNG!”

Phản ứng toàn cầu: Cẩn trọng thay vì lạc quan

Ngay sau tin tức về cuộc gọi, thị trường chứng khoán Mỹ và châu Á biến động nhẹ. Dù một số chỉ số hồi phục, các chuyên gia vẫn tỏ ra thận trọng. Lý do? Quá khứ đã chứng minh rằng những lời hứa "sẽ đàm phán" giữa Mỹ và Trung Quốc thường không đi kèm kết quả cụ thể, hoặc rất nhanh chóng bị phá vỡ bởi chính sách mới từ Nhà Trắng.

Một nhà phân tích tại Bloomberg bình luận:

"Cuộc gọi này giống như một tạm nghỉ giữa hiệp, chứ không phải là hồi chuông kết thúc cuộc chiến thương mại."

Kết luận: Cơ hội có thật, nhưng cần nhiều hơn một cuộc điện thoại

Cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Tập là một tín hiệu tích cực, nhưng chưa thể đảm bảo cho một bước ngoặt thực sự. Những vấn đề gốc rễ – từ cạnh tranh công nghệ, thuế quan, kiểm soát thị trường đến bất đồng địa chính trị – vẫn còn đó.

Nếu không có sự nhượng bộ thực chất từ cả hai phía, những vòng đàm phán sắp tới có thể chỉ là "bình mới rượu cũ". Dẫu vậy, trong thời điểm mà sự chia rẽ đang làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu, bất kỳ nỗ lực đối thoại nào cũng đáng được theo dõi sát sao.

Giữ vững lợi thế đầu tư với những cập nhật thị trường liên tục từ InfoFinance – hãy theo dõi ngay hôm nay.