Trong bối cảnh chính sách tiền tệ và chi tiêu ngân sách đang là chủ đề nóng bỏng tại Washington, mâu thuẫn giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell tiếp tục leo thang, lần này xoay quanh một dự án cải tạo có tổng mức đầu tư lên tới 2,5 tỷ USD tại trụ sở Fed. Sự kiện trở thành tâm điểm chú ý của giới tài chính và chính trị trong những ngày đầu tháng 6/2025, báo hiệu một cuộc đấu tranh quyền lực sâu sắc giữa nhánh hành pháp và cơ quan điều hành chính sách tiền tệ hàng đầu nước Mỹ.
Ngày 6/6, Tổng thống Trump bất ngờ thị sát công trình cải tạo tại trụ sở chính của Fed. Với chiếc mũ bảo hộ trên đầu và sự đồng hành của ông Powell, ông Trump đã đi khảo sát hai toà nhà trung tâm là Marriner Eccles và East Building. Đây là lần hiếm hoi một Tổng thống Mỹ đích thân kiểm tra một dự án thuộc cơ quan độc lập như Fed – hành động không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn thể hiện rõ ý đồ chính trị.
Tại hiện trường, ông Trump công khai tuyên bố chi phí thực tế của dự án đã tăng lên tới 3,1 tỷ USD – cao hơn nhiều so với con số 2,5 tỷ USD trong báo cáo chính thức của Fed. Tuy nhiên, Chủ tịch Jerome Powell ngay lập tức phản bác mạnh mẽ, khẳng định chi phí đó đã bao gồm cả một toà nhà khác đã hoàn thiện từ lâu, và ngân sách thực cho hai toà nhà đang nâng cấp vẫn ở mức cũ.
Không chỉ là tranh luận về con số, cuộc đối đầu này phản ánh sự thiếu tin tưởng ngày càng gia tăng giữa Nhà Trắng và Fed, đặc biệt khi nhiều quan chức thân cận với ông Trump cáo buộc Fed "ngụy biện số liệu" để che giấu chi tiêu.
Không dừng lại ở vấn đề ngân sách, Tổng thống Trump tiếp tục dùng cơ hội này để gây sức ép lên Fed về chính sách tiền tệ. Ông công khai bày tỏ mong muốn Fed sớm cắt giảm lãi suất, nhấn mạnh rằng điều đó sẽ tốt hơn cho nền kinh tế Mỹ trong bối cảnh thị trường quốc tế nhiều biến động.
Dù khẳng định "không có ý định sa thải" ông Powell, ông Trump vẫn không giấu giếm sự thất vọng khi Fed chưa có động thái hạ lãi suất thêm trong năm 2025, sau đợt cắt giảm 1 điểm phần trăm vào cuối năm 2024.
Về phía mình, Fed đã có phản ứng nhanh chóng và minh bạch. Ngay sau chuyến thăm, cơ quan này công bố toàn bộ thông tin chi tiết về dự án cải tạo trên website chính thức, giải thích rằng mức chi tiêu cao là do các yếu tố bắt buộc như xử lý môi trường, chống thấm, bảo mật an ninh và các cải tiến kiến trúc theo tiêu chuẩn hiện đại.
Fed khẳng định, cả hai tòa nhà hiện đang trong tình trạng cần đại tu nghiêm trọng, chưa từng được nâng cấp kể từ thập niên 1930. Chủ tịch Powell nhấn mạnh: “Đây không phải là một dự án trang trí đơn thuần mà là một nhu cầu thiết yếu về an toàn, hiệu quả và bảo mật cho một trong những tổ chức tài chính trung ương quan trọng nhất thế giới.”
Bên cạnh áp lực chính trị, ông Powell còn phải đối mặt với nhiều nguy cơ pháp lý khi một số nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa yêu cầu tiến hành điều tra nội bộ Fed. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent thậm chí kêu gọi kiểm toán toàn diện hoạt động của cơ quan này, trong khi một nhóm nghị sĩ khác đã đệ trình yêu cầu điều tra cá nhân Chủ tịch Fed.
Mặc dù nhiều chuyên gia đánh giá khả năng tiến hành điều tra hình sự là rất thấp, nhưng những động thái này cho thấy áp lực mà ông Powell đang gánh chịu không hề nhỏ, đặc biệt trong bối cảnh Quốc hội Mỹ cũng đang có ý định sửa đổi Đạo luật thành lập Fed – điều có thể làm thay đổi vai trò và quyền lực của cơ quan này.
Sự kiện này diễn ra chỉ một tuần trước cuộc họp quan trọng của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) – nơi quyết định lãi suất điều hành của Mỹ. Trong bối cảnh chính sách thuế quan của Tổng thống Trump đang làm dấy lên lo ngại về lạm phát, cùng với các bất ổn toàn cầu như địa chính trị, giá dầu và chuỗi cung ứng, áp lực lên Fed ngày càng lớn hơn.
Tổng thống Trump và các đồng minh rõ ràng đang tăng tốc nỗ lực kiểm soát cả ngân sách và chính sách lãi suất, trong khi ông Powell vẫn giữ lập trường độc lập và thận trọng. Cuộc đấu giữa Nhà Trắng và Fed không chỉ là một cuộc tranh luận về con số hay lãi suất – mà còn là biểu hiện rõ ràng của sự giằng co quyền lực trong nội bộ nền kinh tế số 1 thế giới.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động, một cơ quan như Fed cần không gian độc lập để thực hiện chính sách tiền tệ hiệu quả. Tuy nhiên, các áp lực chính trị ngày càng gia tăng cho thấy sự độc lập này đang bị thử thách nghiêm trọng.
Nếu không có một tiếng nói trung lập, minh bạch và có lý trí từ phía Fed, nền kinh tế Mỹ có thể đối mặt với rủi ro mất cân bằng vĩ mô trong trung và dài hạn. Cuộc đối đầu giữa ông Trump và ông Powell chỉ là phần nổi của tảng băng, báo hiệu một thời kỳ đầy sóng gió trong điều hành kinh tế Mỹ giai đoạn tới.
Tiếng Việt
English
