Các lãnh đạo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang ngày càng lo ngại về khả năng lạm phát quay trở lại do tác động từ các chính sách áp thuế mới của Tổng thống Donald Trump. Trong bối cảnh áp lực giá cả có dấu hiệu leo thang, Fed đã phát tín hiệu rõ ràng về việc sẽ duy trì lãi suất hiện tại.
Phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế New York ngày 6/6, Thống đốc Fed Adriana Kugler cảnh báo: “Hiện tôi nhận thấy rủi ro lạm phát tăng đang lớn hơn, trong khi nguy cơ suy giảm tăng trưởng việc làm và sản lượng cũng đang hiện hữu. Vì vậy, tôi tiếp tục ủng hộ việc giữ nguyên mức lãi suất chính sách hiện tại, nếu các rủi ro này còn tồn tại.”
Chủ tịch Fed chi nhánh Kansas City, ông Jeff Schmid, cũng nhấn mạnh Fed cần duy trì cảnh giác cao độ. “Mặc dù thuế quan có thể khiến giá cả tăng, mức độ tăng cụ thể chưa thể đánh giá ngay, và tác động sẽ trở nên rõ ràng hơn trong thời gian tới,” ông nói.
Cuộc họp tiếp theo của Fed dự kiến diễn ra vào ngày 17–18/6, và phần lớn các dự báo đều cho rằng lãi suất sẽ được giữ nguyên. Sau đợt cắt giảm tổng cộng 1 điểm phần trăm vào cuối năm 2024, Fed đã giữ nguyên lãi suất suốt năm 2025 để đối phó với các bất ổn từ chính sách kinh tế của Tổng thống Trump.
Bà Kugler khẳng định: “Lập trường chính sách tiền tệ hiện tại của chúng tôi đang phù hợp để ứng phó với bất kỳ thay đổi nào trong môi trường kinh tế vĩ mô.”
Nội bộ Fed chia rẽ về định hướng chính sách
Hiện nội bộ Fed đang xuất hiện hai luồng quan điểm. Một bên ủng hộ duy trì lãi suất cao trong thời gian dài để “nhìn xuyên” qua những tác động nhất thời của thuế quan; bên còn lại cho rằng cần chuẩn bị tinh thần để cắt giảm lãi suất nếu nguy cơ suy thoái rõ ràng hơn.
Nhiều thành viên trong Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) cảnh báo rằng lạm phát do thuế quan gây ra có thể kéo dài hơn dự kiến, buộc Fed phải tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt. Ngược lại, một số ý kiến khác lại cho rằng tác động từ thuế quan chỉ là tạm thời và có thể bỏ qua khi đánh giá tổng thể về áp lực lạm phát.
Chủ tịch Fed chi nhánh Philadelphia – ông Patrick Harker – trong bài phát biểu cuối cùng trước khi nghỉ hưu vào cuối tháng này, chia sẻ quan điểm thận trọng: “Chúng ta chưa có cái nhìn đủ rõ về tác động cuối cùng của các chính sách kinh tế mới từ Washington đối với lạm phát và việc làm. Điều tôi lo ngại nhất lúc này chính là ảnh hưởng từ các chính sách thuế quan.”
Ông Harker nhận định Fed có thể phải đối mặt với tình huống "tiến thoái lưỡng nan", khi vừa phải đối phó với áp lực lạm phát, vừa chứng kiến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng.
Lạm phát do thuế quan có thể kéo dài?
Bà Kugler dự báo các mức thuế mới trong năm 2025 sẽ tiếp tục đẩy lạm phát lên cao. Dẫn nghiên cứu nội bộ của Fed, bà cho biết mức thuế 20% áp lên hàng hóa Trung Quốc hồi đầu năm nay đã khiến chỉ số lạm phát lõi PCE tăng 0,2%. Tuy nhiên, trên thực tế, mức thuế hiện nay đã vượt ngưỡng đó và mở rộng sang nhiều quốc gia khác, nên “ảnh hưởng sẽ lớn hơn và có thể kéo dài lâu hơn.”
Bà nêu rõ ba kênh tác động của thuế quan khiến lạm phát gia tăng:
Kỳ vọng lạm phát ngắn hạn tăng trong doanh nghiệp và người tiêu dùng, tạo điều kiện để các công ty điều chỉnh giá bán hàng loạt.
Doanh nghiệp tận dụng cơ hội tăng giá, không chỉ đối với các sản phẩm chịu thuế mà còn áp dụng cả cho hàng hóa không nằm trong diện bị ảnh hưởng.
Thuế đánh vào nguyên vật liệu đầu vào, làm tăng chi phí sản xuất, dẫn đến hiệu ứng vòng hai lan tỏa lên giá thành sản phẩm cuối cùng.
Ngoài ra, chi phí đầu vào cao hơn còn khiến năng suất sản xuất suy giảm, từ đó tiếp tục gây áp lực lên giá cả.
Dữ liệu thực tế và kỳ vọng thị trường
Các khảo sát từ doanh nghiệp và người tiêu dùng trong tháng 5 cho thấy kỳ vọng lạm phát đang tăng, cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn. Đáng chú ý, khảo sát của Đại học Michigan ghi nhận kỳ vọng lạm phát ngắn hạn đã nhích lên rõ rệt. Tuy nhiên, bà Kugler cho biết các chỉ báo về kỳ vọng lạm phát dài hạn vẫn ổn định.
Hiện thị trường lao động Mỹ vẫn tương đối ổn định, nhưng bà Kugler cảnh báo rằng những thay đổi trong chính sách thương mại có thể khiến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong thời gian tới.
Báo cáo Beige Book của Fed trong tháng 5 cũng ghi nhận một số dấu hiệu chững lại của nền kinh tế, dù các chỉ số chính thức vẫn cho thấy sự ổn định.
Chủ tịch Fed Kansas City – ông Schmid – nhận định rằng về mặt lý thuyết, Fed có thể “nhìn xuyên” qua các đợt tăng giá tạm thời do thuế quan, miễn là kỳ vọng lạm phát dài hạn vẫn trong tầm kiểm soát. Tuy nhiên, ông cảnh báo: “Đây không phải lúc để chủ quan.”
“Dù số liệu lạm phát gần đây chưa tăng đột biến, nhưng chúng tôi kỳ vọng tác động từ thuế quan sẽ thể hiện rõ hơn trong vài tháng tới,” ông Schmid nói. Dù vậy, ông vẫn lạc quan rằng nền kinh tế Mỹ sẽ duy trì đà tăng trưởng nhờ nền tảng thị trường lao động vững mạnh, thu nhập cao và tiêu dùng ổn định.
Chủ tịch Fed Philadelphia – ông Harker – kết luận: “Kinh tế Mỹ vẫn còn nhiều điểm mạnh và chưa xuất hiện các rạn nứt nguy hiểm, nhưng áp lực và thách thức đang ngày một lớn.”
Tiếng Việt
English
