Cuộc đua giữa các công ty tiền số trong việc phát hành token gắn với cổ phiếu đang khiến giới tài chính truyền thống lo ngại, khi sản phẩm mới này tiềm ẩn nhiều rủi ro về minh bạch, pháp lý và bảo vệ nhà đầu tư.
Ngày 8/10, Reuters đưa tin: một làn sóng các công ty crypto đang gấp rút tung ra token gắn với cổ phiếu (stock-backed tokens), với tham vọng cách mạng hóa thị trường chứng khoán truyền thống.
Được thúc đẩy bởi chính quyền Tổng thống Donald Trump cùng định hướng chính sách thân thiện với tiền mã hóa, các doanh nghiệp như Robinhood, Gemini, Kraken và Coinbase đang chạy đua giành lợi thế trong lĩnh vực mới mẻ này.
Tại châu Âu, nhiều nền tảng đã chính thức cung cấp giao dịch tokenized stocks, trong khi tại Mỹ, Robinhood, Dinari và Coinbase đang chờ phê duyệt từ cơ quan quản lý. Thậm chí, Nasdaq cũng đã đề xuất thử nghiệm cung cấp cổ phiếu dưới dạng token — đánh dấu bước ngoặt lớn trong lịch sử sàn chứng khoán truyền thống.
Theo dữ liệu từ RWA.xyz, tổng giá trị các token cổ phiếu dành cho nhà đầu tư cá nhân đã đạt 412 triệu USD vào tháng 9/2025 — tăng vọt so với chỉ vài triệu USD cùng kỳ năm ngoái.
Các công ty phát hành cho rằng việc mã hóa cổ phiếu trên blockchain có thể mở ra kỷ nguyên mới, khi cổ phiếu có thể:
Giao dịch 24/7 không giới hạn thời gian,
Thanh toán gần như tức thì,
Giảm chi phí và tăng thanh khoản toàn cầu.
Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng phần lớn token này không cung cấp quyền sở hữu thực tế hay quyền biểu quyết, và không chịu quy định chặt chẽ như chứng khoán truyền thống.
Ông Diego Ballon Ossio, luật sư tại Clifford Chance (London), nhận định:
“Về bản chất, nhà đầu tư đang mua một công cụ phái sinh tổng hợp, chứ không phải cổ phần thực sự. Gánh nặng hiểu rõ sản phẩm vì thế hoàn toàn nằm ở phía người mua.”
Nói cách khác, người dùng có thể đang sở hữu một phiên bản “ảo” của cổ phiếu, phụ thuộc hoàn toàn vào bên phát hành — thay vì quyền lợi pháp lý rõ ràng từ công ty niêm yết.
Một trong những lo ngại lớn nhất đến từ tính không đồng nhất của các token cổ phiếu.
Ví dụ, có hàng loạt token khác nhau gắn với Nvidia hay Tesla, nhưng mỗi loại lại có điều khoản, quyền lợi và mức đảm bảo khác nhau.
Điều này khiến giới chuyên gia lo ngại về rủi ro thông tin và thiếu minh bạch.
Ông Gabriel Otte, CEO của Dinari, chia sẻ:
“Việc mỗi tokenized stock lại có quyền lợi và công bố khác nhau — đó là vấn đề thật sự đáng lo. Nhà đầu tư có thể không biết chính xác họ đang sở hữu gì.”
Thực tế, đa số token hiện nay được phát hành bởi bên thứ ba, không phải công ty gốc. Một số token có thể được bảo chứng 1:1 bằng cổ phiếu thật, trong khi số khác chỉ phản ánh giá trị tương đương thông qua hợp đồng phái sinh — làm tăng rủi ro mất thanh khoản hoặc phá sản nếu tổ chức phát hành gặp sự cố.
Vào tháng 6, Robinhood gây chú ý khi ra mắt giao dịch token cổ phiếu của các công ty đại chúng, đồng thời công bố kế hoạch mở rộng sang token hóa cổ phiếu của doanh nghiệp tư nhân.
Để quảng bá, họ đã phát hành token gắn với OpenAI, nhưng sản phẩm này thực chất chỉ là hợp đồng phái sinh, dựa trên quyền sở hữu chứng chỉ quỹ nắm giữ trái phiếu chuyển đổi của OpenAI.
Động thái này đã vấp phải phản ứng từ OpenAI, vì họ không hề chấp thuận việc phát hành, đồng thời khiến cơ quan quản lý tại châu Âu vào cuộc xem xét.
Vụ việc cho thấy khoảng trống pháp lý và rủi ro xung đột quyền lợi khi sản phẩm tài chính phức tạp được “đóng gói” dưới dạng token crypto và tiếp cận nhà đầu tư phổ thông.
Giới chuyên gia nhận định: việc đưa chứng khoán truyền thống lên blockchain là xu hướng tất yếu, có thể giúp thị trường tài chính toàn cầu minh bạch và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nếu không được giám sát chặt chẽ, token hóa cổ phiếu có thể làm xói mòn niềm tin, tạo ra các sản phẩm rủi ro cao ngụy trang dưới lớp vỏ “công nghệ tài chính”.
Một số nhà phân tích cho rằng, chính quyền và cơ quan quản lý cần nhanh chóng xây dựng khung pháp lý cụ thể cho hoạt động này — nhằm đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và ngăn chặn sự phân mảnh thanh khoản trên các thị trường song song.
1. Tokenized stock là gì?
Tokenized stock là dạng tài sản số mô phỏng giá trị của cổ phiếu thật, được giao dịch trên blockchain. Tuy nhiên, nhà đầu tư thường không sở hữu cổ phần trực tiếp trong doanh nghiệp gốc.
2. Token hóa cổ phiếu có hợp pháp không?
Hiện tại, quy định pháp lý còn mơ hồ và khác nhau giữa các quốc gia. Tại Mỹ, nhiều dự án vẫn chờ sự chấp thuận của cơ quan quản lý như SEC.
3. Đầu tư vào tokenized stocks có an toàn không?
Không hoàn toàn. Do thiếu minh bạch và cơ chế bảo vệ tương đương chứng khoán truyền thống, các token này tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt là rủi ro đối tác.
4. Tương lai của token hóa cổ phiếu sẽ ra sao?
Dù còn nhiều thách thức, đây vẫn là hướng phát triển tiềm năng của thị trường tài chính. Khi có khung pháp lý rõ ràng, token hóa có thể thúc đẩy giao dịch toàn cầu và giảm chi phí vận hành.
Tiếng Việt
English
