Google dự định xây dựng trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo trên đảo Christmas Island, giữa Ấn Độ Dương, sau thỏa thuận với Bộ Quốc phòng Úc – dự án mang tầm chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ và an ninh khu vực ngày càng căng thẳng.
Ngày 6/11/2025, hãng tin Reuters tiết lộ độc quyền về kế hoạch của Google trong việc xây dựng một trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI data center) quy mô lớn trên đảo Christmas Island – lãnh thổ hải ngoại nhỏ bé của Úc nằm giữa Ấn Độ Dương, cách Indonesia chỉ khoảng 350 km.
Động thái này diễn ra sau khi Google ký thỏa thuận điện toán đám mây (cloud agreement) kéo dài ba năm với Bộ Quốc phòng Úc, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc tích hợp công nghệ AI vào hạ tầng quân sự và quốc phòng của quốc gia này.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội công nghệ và kinh tế, dự án cũng đang làm dấy lên nhiều tranh luận – từ những lợi ích tiềm năng cho cộng đồng địa phương đến những rủi ro địa chính trị trong khu vực vốn nhạy cảm giữa Mỹ, Úc và Trung Quốc.
Theo tài liệu và phỏng vấn mà Reuters thu thập, kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu tại Christmas Island vẫn đang được giữ kín nhiều chi tiết: quy mô, chi phí đầu tư và mục đích sử dụng cụ thể chưa được công bố.
Tuy nhiên, các chuyên gia quốc phòng nhận định đây có thể là một hạ tầng chiến lược phục vụ hoạt động chỉ huy và kiểm soát (command & control) trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ AI và các hệ thống không người lái (uncrewed systems) đang dần thay đổi cách các quốc gia triển khai giám sát và tác chiến.
Ông Bryan Clark, cựu chiến lược gia của Hải quân Mỹ và hiện là chuyên gia tại Hudson Institute, nhận định:
“Một trung tâm dữ liệu đặt tại Christmas Island sẽ cho phép triển khai các năng lực chỉ huy và kiểm soát được hỗ trợ bởi AI – điều mà các hệ thống quốc phòng tương lai chắc chắn sẽ cần, đặc biệt nếu chúng dựa vào các nền tảng không người lái để giám sát và tác chiến.”
Nằm giữa những tuyến hàng hải chiến lược nối liền châu Á, châu Phi và Australia, Christmas Island từng được biết đến là điểm du lịch sinh thái, nổi tiếng với cảnh tượng hàng triệu con cua đỏ di cư mỗi năm.
Nhưng trong vài năm gần đây, hòn đảo nhỏ chỉ 1.600 dân này đang trở thành tâm điểm trong các kịch bản “chiến tranh mô phỏng” (war games) giữa Mỹ, Úc và Nhật Bản.
Một trong các kịch bản đó mô tả Christmas Island như “tuyến phòng thủ tiền tiêu” của Australia, với lợi thế đặc biệt trong việc phóng và điều khiển các vũ khí không người lái hoặc tên lửa HIMARS trong trường hợp xảy ra xung đột khu vực.
Điều này khiến việc Google lựa chọn địa điểm này không chỉ mang ý nghĩa công nghệ – mà còn là một thông điệp chiến lược.
Trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng hoạt động tàu ngầm và hải quân tại Ấn Độ Dương, một trung tâm dữ liệu có khả năng xử lý AI cường độ cao, kết nối qua cáp ngầm tốc độ cao với thành phố Darwin (Úc) – nơi đồn trú của lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ – có thể đóng vai trò then chốt trong mạng lưới giám sát và thông tin quân sự khu vực.
Theo hồ sơ do Reuters xem xét, Google đã nộp đơn xin phê duyệt môi trường tại Úc để triển khai tuyến cáp ngầm đầu tiên kết nối Christmas Island với Darwin.
Cáp này sẽ được thi công bởi SubCom, công ty Mỹ từng là nhà thầu độc quyền cho các dự án cáp ngầm của quân đội Hoa Kỳ.
Lợi ích của hạ tầng cáp ngầm là không thể xem nhẹ: nó ổn định hơn vệ tinh, băng thông lớn hơn và khó bị gây nhiễu trong trường hợp xung đột.
Như ông Clark giải thích:
“Nếu có một trung tâm dữ liệu ở Christmas, phần lớn hoạt động chỉ huy và phân tích có thể được thực hiện qua hạ tầng đám mây, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào vệ tinh – vốn dễ bị tấn công điện tử trong khủng hoảng.”
Ngoài ra, Google đang đàm phán thuê đất gần sân bay Christmas Island và thương thảo với một công ty khai khoáng địa phương để đảm bảo nguồn năng lượng vận hành ổn định cho trung tâm dữ liệu – yếu tố thiết yếu cho các cụm máy chủ AI tiêu tốn điện năng khổng lồ.
Dù dự án hứa hẹn mang lại đầu tư và cơ sở hạ tầng hiện đại, cộng đồng nhỏ bé trên đảo đang chia rẽ quan điểm.
Ông Steve Pereira, Chủ tịch Hội đồng quản lý đảo (Shire Council President), chia sẻ với Reuters rằng hội đồng vẫn đang đánh giá tác động kinh tế và xã hội của dự án trước khi cấp phép xây dựng:
“Có sự ủng hộ nhất định, miễn là trung tâm dữ liệu này thực sự mang lại lợi ích cho người dân – từ hạ tầng, công nghệ đến việc làm và kinh tế.”
Christmas Island lâu nay phụ thuộc vào một số ngành nghề như du lịch sinh thái, đánh bắt cá và dịch vụ công. Sự xuất hiện của Google có thể mở ra cơ hội việc làm mới trong lĩnh vực công nghệ, năng lượng, vận hành và bảo trì hạ tầng.
Tuy nhiên, một bộ phận người dân lo ngại rằng việc gia tăng các hoạt động quân sự có thể ảnh hưởng đến du lịch, tác động môi trường sinh thái, và thay đổi đặc tính yên bình vốn có của đảo.
Một số nhóm phản chiến thậm chí cảnh báo về nguy cơ đảo trở thành “căn cứ công nghệ quân sự trá hình” nếu dự án có liên kết sâu với Bộ Quốc phòng.
Thỏa thuận hợp tác đám mây giữa Google và Bộ Quốc phòng Úc – được ký hồi tháng 7/2025 – là một phần trong nỗ lực số hóa hệ thống chỉ huy và tình báo của quốc gia này, tương tự cách quân đội Anh gần đây ký hợp đồng với Google Cloud để cải thiện khả năng chia sẻ dữ liệu với Mỹ.
Giới quan sát nhận định, Canberra đang tăng tốc đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật số quân sự, đồng thời đảm bảo những công nghệ nhạy cảm này được đặt trong phạm vi kiểm soát của đồng minh đáng tin cậy.
Việc chọn Google – một tập đoàn Mỹ – thay vì nhà cung cấp đám mây châu Á hay châu Âu, cũng thể hiện rõ định hướng chiến lược của Australia trong mạng lưới an ninh AUKUS (gồm Australia, Anh và Mỹ).
Mặc dù mang lại triển vọng lớn, dự án cũng đối mặt nhiều thách thức.
Thứ nhất là bài toán năng lượng: các trung tâm dữ liệu AI tiêu thụ điện ở mức cực cao, trong khi Christmas Island có hạ tầng điện hạn chế và phải nhập khẩu phần lớn nhiên liệu.
Thứ hai là rủi ro địa chính trị. Trong bối cảnh Ấn Độ Dương ngày càng căng thẳng, bất kỳ hạ tầng công nghệ – quốc phòng mới nào cũng có thể bị xem như “mục tiêu chiến lược”.
Cuối cùng là vấn đề minh bạch: đến nay, cả Google lẫn Bộ Quốc phòng Úc đều từ chối bình luận chi tiết về quy mô, chi phí hay mục tiêu cuối cùng của dự án – điều khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi:
Liệu đây là một bước tiến công nghệ thuần túy, hay là “một mắt xích mới” trong mạng lưới phòng thủ công nghệ cao khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương?
Việc Google chọn Christmas Island – một hòn đảo nhỏ xa xôi nhưng có vị trí chiến lược – để đặt trung tâm dữ liệu AI không phải là quyết định tình cờ.
Đây là giao điểm giữa công nghệ, an ninh và địa chính trị, nơi những đường cáp quang, máy chủ và thuật toán AI không chỉ xử lý dữ liệu, mà còn có thể định hình cách các quốc gia phòng thủ, liên kết và cạnh tranh trong kỷ nguyên số.
Nếu được triển khai đúng hướng, dự án có thể biến Christmas Island thành “mặt trận số” của Ấn Độ Dương – vừa là trung tâm công nghệ tầm khu vực, vừa là biểu tượng cho thời kỳ mà AI không chỉ điều khiển robot – mà còn điều khiển chiến lược toàn cầu.
1. Vì sao Google chọn Christmas Island để xây trung tâm dữ liệu AI?
Vị trí địa lý chiến lược giữa châu Á – Úc – Ấn Độ Dương giúp tối ưu kết nối cáp ngầm và hỗ trợ các ứng dụng AI trong giám sát, quốc phòng và thương mại.
2. Dự án có yếu tố quân sự không?
Chính thức, đây là trung tâm dữ liệu thương mại. Tuy nhiên, việc hợp tác trực tiếp với Bộ Quốc phòng Úc và vị trí chiến lược của đảo cho thấy có khả năng hỗ trợ mục tiêu quốc phòng.
3. Cộng đồng địa phương hưởng lợi gì?
Người dân có thể được hưởng lợi từ việc làm, cơ sở hạ tầng và viễn thông hiện đại hơn. Tuy nhiên, họ cũng lo ngại về tác động môi trường và du lịch.
4. Dự án khi nào bắt đầu triển khai?
Hiện Google đang trong giai đoạn xin cấp phép môi trường và đàm phán thuê đất. Ngày khởi công cụ thể vẫn chưa được công bố.
Tiếng Việt
English
