Trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo tại Gaza leo thang và xung đột Israel – Palestine chưa có lối thoát, cộng đồng quốc tế đang chứng kiến một chuyển biến mạnh mẽ trong cách tiếp cận vấn đề Palestine.
Từ châu Âu tới Trung Đông, hàng loạt quốc gia công bố hoặc cân nhắc công nhận Nhà nước Palestine, không chỉ như một tuyên bố mang tính biểu tượng mà còn là đòn bẩy chiến lược thúc đẩy giải pháp hai nhà nước.
Pháp, Anh, Canada, Australia và Phần Lan đều công bố hoặc xem xét công nhận Nhà nước Palestine trong kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tháng 9 tới.
Australia: Thủ tướng Anthony Albanese khẳng định việc công nhận là “động lực” quan trọng, đi kèm cam kết Palestine sẽ loại trừ Hamas khỏi bộ máy nhà nước.
Canada: Thủ tướng Mark Carney tuyên bố sẵn sàng công nhận nếu Bờ Tây thực hiện một số cam kết an ninh.
Anh: Thủ tướng Keir Starmer đặt điều kiện Israel ngừng bắn ở Gaza và mở cửa cho viện trợ nhân đạo.
Ngoài ra, Ireland, Na Uy và Tây Ban Nha đã chính thức công nhận Palestine từ năm 2024, củng cố xu hướng ngoại giao mới này.
Saudi Arabia, UAE, Iraq và Ai Cập đồng loạt hoan nghênh các động thái công nhận, coi đây là bước tiến quan trọng cho hòa bình khu vực.
Nga, quốc gia đã công nhận Palestine từ năm 1988, tiếp tục khẳng định giải pháp hai nhà nước là “lựa chọn duy nhất khả thi”. Hiện đã có hơn 140 trong số 193 quốc gia thành viên LHQ công nhận Nhà nước Palestine.
Không phải tất cả các quốc gia phương Tây đều đồng thuận. Đức, Hà Lan và một số nước khác vẫn duy trì lập trường thận trọng, cho rằng việc công nhận chỉ nên diễn ra sau khi tiến trình hòa bình hoàn tất.
Tại Phần Lan, Tổng thống Alexander Stubb bày tỏ sẵn sàng phê chuẩn nếu chính phủ đề xuất, nhưng dư luận vẫn còn chia rẽ.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu cáo buộc việc công nhận Palestine là “phần thưởng cho Hamas” và sẽ “mang lại chiến tranh chứ không phải hòa bình”.
Ngoại trưởng Gideon Sa’ar và Tổng thống Isaac Herzog cũng lên tiếng phản đối, cho rằng các động thái này cản trở đàm phán ngừng bắn và trao đổi con tin.
Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Washington giữ lập trường phản đối mạnh mẽ. Nhà Trắng từng cảnh báo Anh, Pháp và Canada rằng việc công nhận Palestine sẽ bị coi là “phần thưởng không đáng có” cho Hamas và thậm chí ám chỉ các biện pháp trả đũa thương mại.
Động thái của các nước châu Âu được giới quan sát xem là sự đảo chiều chính sách, tiềm ẩn nguy cơ làm sâu sắc thêm bất đồng trong liên minh phương Tây.
Tổng thống Mahmoud Abbas coi các quyết định công nhận là thắng lợi ngoại giao, nhưng Hamas tuyên bố sẽ không hạ vũ khí cho tới khi nhà nước Palestine độc lập được thành lập.
Điều này tạo ra thế bế tắc: Israel và Mỹ không chấp nhận một Palestine có Hamas vũ trang, trong khi Hamas coi điều kiện đó là tối hậu để chấm dứt xung đột.
Trong khi nhiều quốc gia thúc đẩy công nhận Palestine, Quốc hội Israel lại thông qua nghị quyết kêu gọi áp đặt chủ quyền tại Bờ Tây.
Sự va chạm giữa xu hướng công nhận và chính sách sáp nhập đang tạo nên một trận chiến pháp lý – chính trị gay gắt, với kết quả phụ thuộc vào việc liệu cộng đồng quốc tế có thể biến tuyên bố thành hành động thực chất hay không.
Tiếng Việt
English
