Washington D.C. – Trong một động thái được ví như “tối hậu thư” mang tính toàn cầu, chính quyền Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ khôi phục hàng loạt mức thuế quan cao từ ngày 1/8 nếu không đạt được tiến triển rõ rệt trong đàm phán thương mại. Tuyên bố này khiến hơn 100 quốc gia buộc phải đưa ra lựa chọn khó khăn: nhượng bộ hoặc đối đầu.
Theo thông báo từ Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, các mức thuế từng được tạm hoãn trước đó sẽ được tái áp dụng toàn diện từ ngày 1/8/2025 nếu không có sự đồng thuận từ các đối tác. “Chúng tôi không đặt thêm bất kỳ thời hạn mới nào. Đó là mốc thời gian đã được ấn định từ trước và sẽ không thay đổi,” ông Bessent khẳng định trong cuộc trả lời phỏng vấn cuối tuần qua.
Thay vì tiến hành đàm phán âm thầm như thông lệ, Tổng thống Trump đã lựa chọn hình thức gửi thư cảnh báo trực tiếp đến từng quốc gia. Theo đó, thư sẽ bắt đầu được phát đi từ 12h trưa ngày 7/7 (giờ Mỹ), tức 23h cùng ngày theo giờ Việt Nam. Trong đợt đầu tiên, khoảng 12–15 quốc gia đã nhận được thư, phần lớn là các nền kinh tế nhỏ đang chịu mức thuế cơ bản 10%. Nếu không đạt thỏa thuận, họ có thể phải đối mặt với mức thuế tăng vọt lên 50–70%.
Chính quyền Trump coi thuế quan là công cụ đàm phán chiến lược để buộc các nước phải giảm thuế, mở cửa thị trường và chuyển dịch chuỗi cung ứng về Mỹ. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo đây có thể là con dao hai lưỡi nếu lạm dụng quá mức.
Về mặt tích cực, áp lực từ thuế có thể khiến một số đối tác chấp nhận đàm phán nhanh chóng. Thực tế cho thấy, Mỹ đã đạt thỏa thuận sơ bộ với Anh, trong khi Ấn Độ, Thái Lan và Campuchia đang tích cực thúc đẩy đàm phán. Tuy vậy, các nước như Nhật Bản và một số quốc gia châu Âu vẫn giữ thái độ thận trọng, thậm chí yêu cầu thêm thời gian.
Ở chiều ngược lại, rủi ro trả đũa thương mại có thể khiến giá hàng hóa nhập khẩu tăng cao, gây bất ổn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Nhiều đối tác đang lo ngại mức thuế mới có thể dao động từ 36% đến gần 50%, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang phục hồi yếu ớt sau các cú sốc kinh tế gần đây.
Tuyên bố áp thuế cũng mang đậm yếu tố chính trị khi chỉ còn vài tháng nữa là đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Ông Trump muốn củng cố hình ảnh là người bảo vệ lợi ích quốc gia, không ngại cứng rắn để buộc các đối tác quốc tế phải “chơi theo luật của Mỹ.”
Tuy nhiên, nước đi này đang đẩy nhiều quốc gia nhỏ vào thế tiến thoái lưỡng nan. Họ buộc phải chọn giữa hai phương án: nhanh chóng chấp nhận các điều kiện của Mỹ để tránh bị đánh thuế, hoặc chấp nhận đối đầu và chịu rủi ro lớn về kinh tế.
Trong số hơn 100 quốc gia nằm trong “danh sách thư cảnh báo”, mỗi quốc gia sẽ có lựa chọn riêng. Nhưng nhìn chung, thế giới đang bước vào một giai đoạn căng thẳng thương mại mới, nơi mà thuế quan được sử dụng như vũ khí đàm phán thay vì chỉ là công cụ điều tiết kinh tế.
Tiếng Việt
English
