Ngành dược phẩm toàn cầu đang đồng loạt gia tăng sức ép với chính phủ Anh khi thời hạn thực thi lệnh kiểm soát giá thuốc “Most Favored Nation (MFN)” của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đến gần.
Các tập đoàn dược lớn cảnh báo sẽ rút vốn đầu tư và tạm ngừng các dự án nghiên cứu tại Anh nếu London không cải thiện chính sách định giá thuốc và môi trường cạnh tranh. Động thái này diễn ra ngay trước chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài ba ngày của ông Trump tới Anh.
Trong những ngày gần đây, hàng loạt “ông lớn” ngành dược đã lần lượt công bố các quyết định gây chấn động:
AstraZeneca: Tạm dừng khoản đầu tư 200 triệu bảng tại trung tâm nghiên cứu Cambridge, với lý do thiếu sự hỗ trợ từ chính phủ.
Merck (MSD tại châu Âu): Hủy bỏ dự án trung tâm nghiên cứu trị giá 1 tỷ bảng ở London, chỉ trích Anh “đánh giá thấp” giá trị của thuốc sáng tạo.
Eli Lilly: Đình chỉ đầu tư vào phòng thí nghiệm tại Anh, chờ thêm “sự rõ ràng” về chính sách khoa học đời sống.
Giới phân tích cho rằng đây có thể là chiến lược mặc cả tập thể của các tập đoàn dược, nhằm buộc Anh phải nhượng bộ trong các cuộc đàm phán.
Chính quyền Trump đã ra hạn chót đến 29/9 để các hãng dược quốc tế đưa ra cam kết giảm giá thuốc tại Mỹ, ngang bằng mức chi trả của các quốc gia phát triển khác.
Ông Diederik Stadig, chuyên gia kinh tế y tế tại ING Research, nhận định:
“Anh có thể chỉ là trường hợp đầu tiên chịu tác động. Trong bối cảnh Mỹ siết chặt chính sách, các tập đoàn dược sẽ phân bổ thêm vốn về Mỹ, đồng nghĩa với việc cắt giảm đầu tư tại châu Âu và các thị trường khác.”
Thực tế, trong năm qua, chính quyền Mỹ đã liên tục thu hút dòng vốn hàng tỷ USD vào sản xuất dược phẩm trong nước, từ những tên tuổi như Novartis, Sanofi và Roche.
Bức tranh đầu tư tại Anh ngày càng kém sáng sủa. Báo cáo của Hiệp hội Dược phẩm Anh (ABPI) cho thấy, chỉ trong sáu năm, thứ hạng của Anh trong danh sách các điểm đến FDI ngành dược đã tụt từ thứ 2 (2017) xuống thứ 7 (2023).
Ông Richard Torbett, Giám đốc điều hành ABPI, cảnh báo:
“Nếu không tạo ra một môi trường cạnh tranh hấp dẫn hơn, Anh sẽ mất dần lợi thế vào tay các quốc gia khác đang mạnh tay thu hút đầu tư quốc tế.”
Dữ liệu mới nhất của Bộ Doanh nghiệp và Thương mại Anh cũng cho thấy số dự án FDI vào nước này giảm còn 1.375 dự án trong năm tài khóa 2024/25, thấp hơn nhiều so với 1.555 dự án năm trước.
Dù chịu nhiều sức ép, một số chuyên gia vẫn lạc quan về tiềm năng lâu dài của Anh.
Ông Jimmy Muchechetere, chuyên gia phân tích tại Investec, cho rằng:
“Anh vẫn sở hữu nền tảng khoa học hàng đầu thế giới. Vấn đề là chính phủ cần thể hiện thiện chí trong đàm phán để biến lợi thế đó thành các khoản đầu tư thực chất.”
Nguy cơ ngắn hạn: Các dự án bị rút vốn hoặc đình trệ có thể ảnh hưởng đến tốc độ phát triển ngành dược tại Anh.
Sức ép chính sách: Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng dược toàn cầu, khiến châu Âu dễ mất vị thế.
Cơ hội dài hạn: Nếu chính phủ Anh thay đổi chính sách, quốc gia này vẫn có khả năng giữ vai trò trung tâm trong nghiên cứu dược phẩm.
1. Vì sao các tập đoàn dược gây sức ép lên Anh lúc này?
Do thời hạn thực thi lệnh kiểm soát giá thuốc của Mỹ đang đến gần, họ muốn Anh nâng giá trị thanh toán để bù đắp.
2. Những công ty nào đã rút hoặc tạm dừng đầu tư?
AstraZeneca, Merck (MSD) và Eli Lilly là ba cái tên lớn nhất.
3. Mỹ đang yêu cầu gì?
Các hãng dược phải giảm giá thuốc bán tại Mỹ xuống ngang bằng với các nước phát triển khác.
4. Anh có nguy cơ mất lợi thế đầu tư không?
Có. Từ 2017 đến 2023, Anh đã tụt từ vị trí thứ 2 xuống thứ 7 trong FDI ngành dược.
5. Liệu Anh còn cơ hội?
Có. Với nền tảng khoa học vững mạnh, nếu chính phủ thay đổi chính sách, Anh vẫn có thể thu hút lại dòng vốn quốc tế.
Tiếng Việt
English
