Quan hệ chiến lược Mỹ - Ấn, vốn được kỳ vọng trở thành đối trọng quan trọng trước ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đang bước vào giai đoạn căng thẳng chưa từng có. Dưới nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump, những bất đồng trong thương mại, dầu mỏ Nga và địa chính trị dần bộc lộ rõ, làm lung lay niềm tin chiến lược giữa hai cường quốc.
Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump đặt mục tiêu giảm thâm hụt thương mại, đưa ngành công nghiệp quay lại Mỹ. Căng thẳng leo thang khi Washington áp thêm 25% thuế quan đối với hàng hóa Ấn Độ như một biện pháp “trừng phạt” việc New Delhi tiếp tục nhập khẩu dầu thô từ Nga.
Động thái này khiến Ấn Độ nằm trong nhóm quốc gia chịu mức thuế cao nhất thế giới. New Delhi phản ứng mạnh mẽ, cho rằng Mỹ trước đây từng khuyến khích họ mua dầu Nga để duy trì ổn định chuỗi cung ứng.
Theo chuyên gia Sourabh Gupta (Viện Nghiên cứu Trung Quốc – Mỹ), Tổng thống Trump đặt thương mại là ưu tiên số một. Dù kim ngạch thương mại song phương năm ngoái đạt hơn 190 tỷ USD, Washington vẫn thâm hụt tới 45 tỷ USD – nguyên nhân khiến Nhà Trắng gia tăng áp lực.
Ấn Độ duy trì quan hệ lâu dài với Nga và Iran, đồng thời là thành viên sáng lập của BRICS cùng Nga và Trung Quốc – một khối mà ông Trump nhiều lần chỉ trích. Các chuyên gia cho rằng Nhà Trắng đang lợi dụng mối quan hệ này để gia tăng sức ép lên New Delhi.
Trong khi đó, những phát ngôn của ông Trump về việc làm trung gian hòa giải xung đột Ấn – Pakistan cũng gây thêm hoài nghi. Một số ý kiến cảnh báo rằng cách tiếp cận cứng rắn của Washington có thể vô tình đẩy Ấn Độ xích lại gần Trung Quốc, bất chấp mối quan hệ song phương vốn nhiều bất đồng.
Các học giả nhận định, bất chấp những trục trặc ngắn hạn, nền tảng hợp tác Mỹ - Ấn tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương vẫn ổn định. Giáo sư Harsh V Pant (King’s College London) cho rằng định hướng chiến lược sẽ không thay đổi, song New Delhi cần chuẩn bị cho những giai đoạn bất ổn.
Theo chuyên gia Ali Wyne (Nhóm Khủng hoảng Quốc tế), chính sách của ông Trump có thể làm suy yếu đòn bẩy toàn cầu của Mỹ, buộc Ấn Độ đẩy mạnh liên kết đa phương để giảm phụ thuộc.
Chuyên gia Praveen Donthi (International Crisis Group) kết luận: “Hai bên đã xây dựng quan hệ hơn hai thập kỷ qua và sẽ tiếp tục duy trì, bất chấp va chạm và thiếu hụt niềm tin. Có thể nói rằng Washington và New Delhi đang học cách ứng xử với nhau trong bối cảnh mới.”
Tiếng Việt
English
