Trong khi chỉ số USD-Index đã sụt giảm hơn 7% từ đầu năm 2025 do kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ sớm hạ lãi suất, tỷ giá USD/VND lại ghi nhận xu hướng đi ngược, phản ánh một thực tế đa chiều và phức tạp trong thị trường ngoại hối Việt Nam. Sự chênh lệch này khiến nhiều nhà đầu tư và doanh nghiệp phải đặt câu hỏi: vì sao tỷ giá lại tăng khi đồng USD suy yếu?
Tính đến ngày 21/05/2025, chỉ số USD-Index – đo lường sức mạnh của đồng USD so với rổ tiền tệ chủ chốt – giao dịch quanh mốc 99.7 điểm, giảm hơn 7% so với đầu năm và từng có thời điểm rơi xuống 98 điểm, mức thấp nhất trong hai năm qua. Nguyên nhân chủ yếu đến từ kỳ vọng Fed sẽ hạ lãi suất do nền kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại và áp lực lạm phát giảm dần. Trong quý 1/2025, GDP Mỹ ghi nhận mức tăng trưởng âm 0.3% so với cùng kỳ – lần đầu tiên kể từ năm 2022.
Trái ngược với xu hướng quốc tế, tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố ngày 21/5 đạt mức 24,962 VND/USD – tăng 2.5% so với đầu năm. Theo ông Nguyễn Quang Huy – CEO Khoa Tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi – yếu tố nội tại như nhu cầu ngoại tệ gia tăng đột biến phục vụ thanh toán nhập khẩu đã tạo sức ép lên nguồn cung, đẩy tỷ giá tăng. Đặc biệt, trong 4 tháng đầu năm, nhập khẩu phục hồi nhanh hơn xuất khẩu, tạo mất cân đối tạm thời về ngoại tệ.
Thêm vào đó, tâm lý găm giữ ngoại tệ và vàng của doanh nghiệp nhằm phòng ngừa rủi ro về tỷ giá và lạm phát cũng khiến thị trường thanh khoản kém, đẩy tỷ giá tăng trong ngắn hạn.
Một trong những nguyên nhân quan trọng khác là chính sách điều hành của NHNN – duy trì mặt bằng lãi suất VND ở mức thấp để hỗ trợ nền kinh tế. Điều này làm giảm sức hấp dẫn của đồng VND so với USD – đồng tiền vẫn duy trì lãi suất thực dương trong bối cảnh hiện nay.
Thêm vào đó, việc Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ (CNY) để hỗ trợ xuất khẩu cũng tác động gián tiếp tới tỷ giá Việt Nam. Nếu VND giữ giá, hàng hóa Việt Nam sẽ mất lợi thế cạnh tranh, buộc NHNN phải điều chỉnh tỷ giá linh hoạt theo xu hướng khu vực.
Với các doanh nghiệp xuất khẩu, VND yếu đi có thể tạo thuận lợi ngắn hạn khi giúp hàng hóa rẻ hơn về danh nghĩa. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu (60–70%), nên việc tỷ giá tăng cũng đồng nghĩa với chi phí đầu vào cao hơn, bào mòn biên lợi nhuận.
Ngoài ra, tâm lý bất ổn khiến các doanh nghiệp nhỏ trì hoãn kế hoạch vay ngoại tệ hoặc tích trữ USD nhiều hơn, làm gia tăng rủi ro mất cân đối tỷ giá.
Hiện Việt Nam đang trong giai đoạn 90 ngày theo dõi và đàm phán chính sách thuế quan với Mỹ. Việc không bị đưa vào danh sách thao túng tiền tệ sẽ là tín hiệu tích cực giúp tỷ giá ổn định trở lại. Trong bối cảnh đó, NHNN có thể tiếp tục điều hành tỷ giá một cách linh hoạt nhưng có kiểm soát để giữ vững mục tiêu ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Theo dự báo của Ngân hàng UOB, tỷ giá USD/VND có thể đạt mốc 26,300 vào quý 3/2025, tương ứng với dự báo tỷ giá USD/CNY ở mức 7.32, USD/THB ở mức 33.5 và USD/SGD ở mức 1.32.
Tỷ giá USD/VND sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng lớn từ quyết định chính sách lãi suất của Fed. Nếu Fed chính thức bắt đầu cắt giảm lãi suất trong quý 3 hoặc 4 năm nay, áp lực lên tỷ giá sẽ giảm đáng kể, và VND có thể duy trì ổn định quanh vùng 25,200 – 25,600 VND/USD.
Ngược lại, nếu Fed trì hoãn cắt giảm lãi suất hoặc kinh tế Mỹ tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng, USD có thể tăng giá trở lại, tiếp tục gây áp lực lên tỷ giá tại Việt Nam.
Tiếng Việt
English
