Mỹ Áp Thuế Mới: Việt Nam Đối Mặt Với Thách Thức Gì?

Ngày 2/4/2025 (theo giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan mới với tham vọng tái định hình cán cân thương mại toàn cầu. Trong đó, mức thuế áp dụng cho Việt Nam lên tới 46%, một con số gây chấn động giới kinh tế và doanh nghiệp xuất khẩu. Động thái này không chỉ tác động trực tiếp đến hoạt động thương mại song phương mà còn làm dấy lên lo ngại về khả năng suy giảm tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam.

Việt Nam Trong Danh Sách “Đối Tượng Bị Nhắm Tới”

Tuyên bố của Nhà Trắng nêu rõ, Mỹ áp dụng thuế suất cơ bản 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu, nhưng một số quốc gia sẽ chịu mức thuế cao hơn do "mất cân bằng thương mại nghiêm trọng". Trong số đó, Việt Nam bị áp mức 46%, cao thứ ba thế giới, chỉ sau Campuchia (49%) và Sri Lanka (44%).

Tại sao Việt Nam bị đánh thuế cao như vậy? Từ lâu, Mỹ đã xem Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi lớn từ thương chiến Mỹ - Trung, thu hút dòng vốn FDI từ các tập đoàn đa quốc gia chuyển dịch khỏi Trung Quốc. Xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ tăng trưởng liên tục trong những năm gần đây, khiến Washington lo ngại về thâm hụt thương mại ngày càng lớn. Theo số liệu năm 2024, Mỹ nhập siêu từ Việt Nam khoảng 122 tỷ USD, một con số đáng kể trong bối cảnh chính quyền Trump đang tìm cách cân bằng thương mại.

Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam Đỏ Rực Ngay Trong Giờ Đầu

Ngay sau thông báo áp thuế, thị trường chứng khoán Việt Nam phản ứng tiêu cực. VN-Index mất 3,5%, mức giảm mạnh nhất trong gần một năm qua. HNX-Index cũng giảm 2,8%, phản ánh tâm lý lo ngại của nhà đầu tư.

Cổ phiếu của các doanh nghiệp xuất khẩu lớn đồng loạt lao dốc. Nhóm ngành dệt may, da giày, điện tử – vốn có kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ cao – chứng kiến làn sóng bán tháo. Cổ phiếu của Tập đoàn Dệt May Việt Nam (VGT) giảm 5,2%, May Sông Hồng (MSH) mất 4,9%, trong khi Đầu tư và Thương mại TNG rớt 6,3% chỉ trong một phiên.

Ngành Xuất Khẩu Đứng Trước Khó Khăn Chưa Từng Có

Dệt may, da giày: "Cú đánh" trực diện

Việt Nam hiện là nhà cung cấp dệt may lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc. Xuất khẩu dệt may sang Mỹ chiếm gần 45% tổng kim ngạch toàn ngành. Với mức thuế 46%, hàng hóa Việt Nam sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn so với đối thủ như Bangladesh hay Ấn Độ, vốn bị áp thuế thấp hơn.

Nhiều chuyên gia dự báo các tập đoàn bán lẻ lớn của Mỹ như Nike, Adidas, Gap sẽ buộc phải cân nhắc chuyển nguồn cung sang các nước khác để giảm chi phí. Nếu điều này xảy ra, hàng loạt nhà máy dệt may tại Việt Nam có thể phải cắt giảm nhân sự hoặc thậm chí đóng cửa.

Ngành điện tử: Samsung, Intel chịu áp lực lớn

Một điểm đáng chú ý khác là ngành điện tử. Các tập đoàn như Samsung, LG, Intel đang vận hành nhiều nhà máy sản xuất tại Việt Nam và xuất khẩu một phần lớn sản phẩm sang Mỹ. Nếu mức thuế cao làm giảm sức mua tại thị trường Mỹ, các tập đoàn này có thể điều chỉnh chiến lược, ảnh hưởng đến ngành sản xuất linh kiện và lắp ráp tại Việt Nam.

Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, riêng ngành điện tử có thể mất 5-7 tỷ USD doanh thu mỗi năm nếu thuế quan không được tháo gỡ sớm.

Nông sản, thủy sản: Rủi ro mất thị trường Mỹ

Việt Nam hiện là một trong những nhà cung cấp thủy sản lớn nhất cho Mỹ, đặc biệt là cá tra, tôm. Tuy nhiên, với mức thuế 46%, giá bán sản phẩm này sẽ tăng đáng kể, đẩy người tiêu dùng Mỹ sang các lựa chọn từ Thái Lan, Ecuador hoặc Ấn Độ.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra như Vĩnh Hoàn, Nam Việt sẽ phải đối mặt với nguy cơ sụt giảm doanh thu nghiêm trọng nếu không kịp tìm kiếm thị trường thay thế.

Dự Báo Kinh Tế - Những Nguy Cơ Tiềm Ẩn

Tác động của mức thuế này đối với nền kinh tế Việt Nam không chỉ dừng lại ở xuất khẩu. Nếu kịch bản xấu nhất xảy ra, các chuyên gia cảnh báo:

Tăng trưởng GDP có thể giảm từ 1-2% do sụt giảm xuất khẩu.

Vốn FDI bị ảnh hưởng nếu các tập đoàn đa quốc gia e ngại rủi ro chính sách và chuyển sản xuất sang nơi khác.

Đồng VND có thể chịu áp lực mất giá do cán cân thương mại xấu đi.

Chính phủ Việt Nam đã ngay lập tức tổ chức các cuộc họp với doanh nghiệp để tìm giải pháp đối phó. Một số chiến lược có thể bao gồm đàm phán song phương với Mỹ, tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới và đẩy mạnh tái cơ cấu sản xuất để giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.

Chính sách thuế quan mới của Mỹ đặt ra bài toán khó khăn cho nền kinh tế Việt Nam. Nếu không có biện pháp ứng phó kịp thời, các ngành xuất khẩu chủ lực có thể đối mặt với nguy cơ suy giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, đây cũng có thể là động lực để Việt Nam đa dạng hóa thị trường và củng cố vị thế trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng biến động.

InfoFinance