Trung Quốc Đẩy Mạnh Sản Xuất Tiên Tiến – Cuộc Đụng Độ Không Tránh Khỏi Với Mỹ?

Trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ tập trung sản xuất nội địa các sản phẩm công nghệ cao, Trung Quốc lại đang tăng tốc theo hướng tương tự, mở rộng chiến lược “tự cường” trong lĩnh vực sản xuất tiên tiến. Động thái này có thể khiến hai nền kinh tế lớn nhất thế giới lao vào một cuộc đối đầu thương mại mới.

Trong chuyến thăm tỉnh Hà Nam gần đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng sản xuất tiên tiến là “con đường đúng đắn” và “xương sống” của nền kinh tế Trung Quốc. Đây là một phần trong kế hoạch lâu dài được biết đến với tên gọi "Made in China 2025" – chiến lược nhằm biến Trung Quốc thành cường quốc sản xuất công nghệ cao, từ ô tô điện đến robot và chip bán dẫn.

Tự Cường Trong Sản Xuất Là Mục Tiêu Chiến Lược

Theo Ngân hàng Thế giới, khu vực sản xuất chiếm hơn 25% GDP Trung Quốc năm 2023. Tuy nhiên, nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, chỉ trích chính sách hỗ trợ công nghiệp của Bắc Kinh như trợ cấp nhà nước và ưu đãi thuế gây mất cân bằng thương mại toàn cầu.

Chuyên gia kinh tế Allan von Mehren từ Ngân hàng Danske nhận định rằng Trung Quốc sẽ khó thay đổi hướng đi vì chiến lược này gắn liền với mục tiêu tự chủ kinh tế. Do đó, khả năng đạt được một “thỏa thuận lớn” giữa Mỹ và Trung Quốc là khá thấp.

Chiến Lược “Made in China 2025” và Sức Ép Quốc Tế

Theo báo cáo năm 2022 của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), Trung Quốc đã chi khoảng 1,73% GDP vào các ngành công nghiệp được ưu tiên – cao hơn nhiều so với mức 0,39% của Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn chưa đạt được nhiều mục tiêu quan trọng như trong lĩnh vực hàng không và robot cao cấp.

Không chỉ Mỹ, các quốc gia khác cũng đang cảnh giác. G7 gần đây đã nhóm họp để bàn về tình trạng dư thừa công suất của Trung Quốc, lo ngại về làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Bắc Kinh gây áp lực lên các ngành sản xuất trong nước. Ở châu Âu, sự gia tăng xuất khẩu từ Trung Quốc đang làm dấy lên lo ngại về sự cạnh tranh không lành mạnh trong các ngành như xe điện, đồ chơi và nội thất.

Mô Hình Tăng Trưởng Dựa Vào Sản Xuất: Lợi Hay Hại?

Dù nhiều chuyên gia kêu gọi Trung Quốc chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa vào tiêu dùng, dữ liệu cho thấy điều này không dễ thực hiện. Thặng dư thương mại của Trung Quốc vẫn tiếp tục lập kỷ lục – đạt gần 1.000 tỷ USD – cho thấy sự mất cân đối giữa năng lực sản xuất và tiêu dùng nội địa.

Tốc độ tăng trưởng bán lẻ chậm lại trong tháng 4, chỉ đạt 5,1%, trong khi doanh số ô tô chỉ tăng 0,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Chuyên gia Louise Loo từ Oxford Economics cho rằng Trung Quốc sẽ mất nhiều thập kỷ để tiêu dùng chiếm tỷ trọng ngang bằng như ở Mỹ.

Tuy vậy, Trung Quốc có lý do để không từ bỏ chiến lược sản xuất tiên tiến, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ tiếp tục siết chặt kiểm soát công nghệ cao. Chính quyền Trump có thể áp dụng chiến lược “sân nhỏ, hàng rào cao” – hạn chế Trung Quốc tiếp cận các công nghệ trọng yếu dưới danh nghĩa an ninh quốc gia.

Giữ vững lợi thế đầu tư với những cập nhật thị trường liên tục từ InfoFinance – hãy theo dõi ngay hôm nay.

Theo CNBC