Chi tiêu quốc phòng NATO có thể tăng lên 5% GDP – Nhưng không phải thành viên nào cũng sẵn sàng

Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh NATO năm nay, các quốc gia thành viên đã đạt được sự đồng thuận sơ bộ về việc tăng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP vào năm 2035. Tuy nhiên, hành trình để đạt được mục tiêu này dự báo sẽ đầy thách thức.

Theo kế hoạch, 3,5% GDP sẽ dành cho quốc phòng “thuần túy”, còn 1,5% còn lại đầu tư vào cơ sở hạ tầng an ninh, bao gồm năng lực tác chiến mạng và tình báo.

Thực tế hiện tại: Còn cách mục tiêu rất xa

Dữ liệu do NATO công bố cho thấy nhiều quốc gia vẫn đang vật lộn để đạt mức cam kết cũ là 2% GDP cho quốc phòng — vốn được đặt ra từ năm 2014. Trong năm 2024, chỉ có 23 trên tổng số 32 thành viên NATO đạt ngưỡng 2%, mặc dù đây là bước tiến lớn so với con số chỉ 6 quốc gia vào năm 2018.

Tuy vậy, chưa quốc gia nào đạt mức 5%, và những nền kinh tế lớn như Canada, Tây Ban Nha và Ý vẫn đang tụt lại phía sau.

Tây Ban Nha, Ý và Canada phản ứng ra sao?

Tây Ban Nha đã thẳng thắn phản đối kế hoạch tăng chi tiêu. Thủ tướng Pedro Sanchez cho biết nước này sẽ chỉ chi 2,1% GDP – đủ để đáp ứng yêu cầu quốc phòng cốt lõi của NATO. Ông gọi mục tiêu 5% là “không hợp lý và phản tác dụng.”

Ý cũng vừa mới đạt mức 2% vào tháng 5/2024. Bộ trưởng Quốc phòng Guido Crosetto thậm chí đặt nghi vấn về vai trò hiện tại của NATO.

Canada cam kết sẽ đạt mục tiêu 2% vào năm 2026 – sớm hơn 4 năm so với cam kết trước đó.

Một số quốc gia đã “đi trước” NATO

Ở phía Đông, Ba Lan tuyên bố đang trên đà đạt 5% GDP chi tiêu quốc phòng, phần lớn do lo ngại về xung đột Nga – Ukraine. Estonia cũng đã phê duyệt một chương trình đầu tư quốc phòng giúp nâng ngân sách hàng năm lên trung bình 5,4% GDP trong giai đoạn 2026–2029.

Ngược lại, Anh và Đức, dù công khai ủng hộ mục tiêu mới, vẫn đang đối mặt với áp lực kinh tế trong nước và có thể phải trì hoãn việc thực hiện. London thậm chí được cho là đã đề xuất trì hoãn 3 năm.

Căng thẳng trong NATO có thể gia tăng?

Theo chuyên gia Carsten Nickel từ công ty tư vấn Teneo, sự chênh lệch về chi tiêu quốc phòng giữa các quốc gia có thể dẫn đến mâu thuẫn nội bộ tại hội nghị năm nay. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng chi tiêu quốc phòng chỉ là một phần trong thách thức rộng hơn đối với mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.

Những bất đồng về gánh nặng quốc phòng, thâm hụt thương mại và chính sách với Trung Quốc cũng đang gây sức ép lên khối NATO.

Giữ vững lợi thế đầu tư với những cập nhật thị trường liên tục từ InfoFinance – hãy theo dõi ngay hôm nay.