Hội nghị Alaska: Bước ngoặt chiến lược định hình lại quan hệ Nga - Mỹ và vị thế châu Âu

Cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Nga và Tổng thống Mỹ tại Alaska đã khép lại mà không đưa ra những tuyên bố chung mang tính đột phá. Tuy nhiên, những diễn biến sau đó cho thấy hội nghị này không hề “lặng sóng”, mà ngược lại, tạo ra những thay đổi mang tính dây chuyền trong cục diện chính trị - kinh tế toàn cầu, buộc Ukraine và các đồng minh châu Âu phải nhanh chóng thích ứng với thực tế mới.

Làn sóng ngoại giao khẩn cấp sau hội nghị

Ngay sau hội nghị, ngày 18/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã vội vã lên đường sang Mỹ. Đồng thời, theo Politico, một loạt lãnh đạo cấp cao châu Âu cũng đến Washington để hội đàm với Tổng thống Donald Trump, bao gồm Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

Theo báo Bild (Đức), ông Trump dự kiến sẽ có các cuộc gặp riêng với từng nhà lãnh đạo, cho thấy Washington đang gia tăng sức ép ngoại giao đáng kể với các đồng minh. Tuy nhiên, thay vì “loại bỏ châu Âu khỏi tiến trình hòa bình” như lo ngại, cả Moscow và Washington đều kêu gọi các lãnh đạo EU đóng vai trò tích cực hơn trong nỗ lực hướng tới giải pháp cho cuộc xung đột.

Châu Âu trong thế khó

Theo nhà nghiên cứu Artyom Sokolov (Viện Nghiên cứu châu Âu, MGIMO), các dự thảo thỏa thuận Nga - Mỹ hiện tại “khó có thể chấp nhận” với châu Âu vì buộc phải tính đến lợi ích của Moscow. Ông nhấn mạnh, trong hơn ba năm qua, châu Âu theo đuổi chính sách gây “thất bại chiến lược” cho Nga, nhưng nay khó duy trì nếu thiếu sự hỗ trợ trực tiếp từ Washington.

Trong khi đó, chuyên gia Pavel Koshkin (Viện Nghiên cứu Mỹ và Canada) cho rằng các thỏa thuận thực sự quan trọng vẫn đang được giữ kín để tránh gây tổn hại hình ảnh, bởi chúng liên quan đến những nhượng bộ hai bên cùng có lợi.

Điểm then chốt: Hòa bình và lợi ích kinh tế

Theo ông Dmitry Suslov (Trung tâm Nghiên cứu Toàn diện Châu Âu và Quốc tế), hội nghị Alaska đã đạt được sự “hội tụ đáng kể” trong cách tiếp cận của Nga và Mỹ về mô hình giải quyết xung đột Ukraine. Ông cho rằng động thái của Tổng thống Trump thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình toàn diện chính là kết quả cốt lõi.

Cùng quan điểm, nhà phân tích Vladimir Vasilyev nhận định việc Tổng thống Zelensky kiên quyết từ chối nhượng lại khu vực Donbass là lý do ông được mời tới Washington. Trong khi đó, các nước châu Âu giờ đây buộc phải công khai thể hiện sự ủng hộ dành cho Kiev, dù không còn nhiều dư địa chính sách.

Ảnh hưởng tức thời đến thị trường tài chính

Theo Rossiyskaya Gazeta, thị trường tài chính Nga phản ứng khá thận trọng sau hội nghị. Đồng rúp giữ ổn định, trong khi thị trường chứng khoán gần như đi ngang. Chuyên gia Alexander Potavin (Finam) cho rằng thị trường đang chờ thêm tín hiệu rõ ràng hơn, đồng thời cảnh báo đồng rúp có thể dần suy yếu về mức 80–84 rúp/USD trong vài tháng tới nếu thương mại quốc tế chưa được bình thường hóa.

Ngược lại, nếu các cuộc đàm phán mang tính xây dựng và đạt kết quả tích cực, đồng rúp có thể được hỗ trợ tăng giá, dù chỉ mang tính “phản ứng cảm xúc”.

Washington đổi hướng chiến lược

Theo ông Pavel Seleznyov (Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga), dấu hiệu từ hội nghị Alaska cho thấy Tổng thống Trump sẵn sàng từ bỏ chính sách “bài Nga” vốn đã cạn kiệt lợi ích chính trị. Ông nhấn mạnh, việc sử dụng Ukraine như “vũ khí chống Nga” đã thất bại, và thay vào đó, Washington đang ưu tiên chiến lược tái công nghiệp hóa Mỹ thông qua chính sách thuế với các đối tác thương mại lớn.

Ông Seleznyov kết luận rằng hợp tác với Nga có thể mang lại thêm hàng nghìn tỷ USD vào vốn hóa của kinh tế Mỹ, một lợi ích thực chất hơn nhiều so với việc duy trì căng thẳng đối đầu.

Kết luận

Hội nghị thượng đỉnh Alaska không tạo ra tuyên bố lớn ngay lập tức, nhưng lại mở ra bước ngoặt chiến lược trong quan hệ Nga - Mỹ. Nó báo hiệu sự thay đổi trong cách Washington tiếp cận xung đột Ukraine, đặt lợi ích kinh tế quốc gia lên trên các cam kết chính trị truyền thống. Điều này không chỉ buộc châu Âu mà cả Ukraine phải xem xét lại chiến lược của mình, chuẩn bị đối diện với một bối cảnh hoàn toàn mới.