Hội nghị Mỹ - Nga tại Alaska: Trung Quốc thăm dò chiến lược ngoại giao của ông Trump

Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska không chỉ làm dấy lên hoài nghi ở Ukraine và châu Âu, mà còn được Trung Quốc theo dõi sát sao. Với Bắc Kinh, đây không đơn thuần là cuộc trao đổi về khủng hoảng Ukraine, mà là một phép thử chiến lược để đánh giá cách ông Trump mặc cả với các cường quốc – từ đó chuẩn bị cho đối đầu Mỹ - Trung trong thời gian tới.

Bắc Kinh xem Alaska như “tiền lệ ngoại giao”

Trước hội nghị, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bày tỏ hoan nghênh việc Mỹ và Nga duy trì đối thoại và thúc đẩy giải pháp chính trị cho Ukraine. Bình luận này được đưa ra sau cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và ông Putin, cho thấy Bắc Kinh đang khuyến khích Moscow và Washington tìm kiếm một lối thoát chính trị cho cuộc chiến.

Theo giới quan sát, sự kiện Alaska mang ý nghĩa đặc biệt với Trung Quốc, nhất là trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung đang ở giai đoạn nhạy cảm. Hai bên vừa kéo dài thời hạn đàm phán thương mại thêm 90 ngày, trong khi Bắc Kinh cũng chuẩn bị cho khả năng diễn ra một hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung vào tháng 10.

“Alaska không phải về bản đồ, mà là về tiền lệ”

Craig Singleton, chuyên gia tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (Washington), nhận định Trung Quốc đang tận dụng Alaska để nghiên cứu cách tiếp cận ngoại giao của ông Trump. “Bắc Kinh coi đây là sự xác nhận cho logic mặc cả giữa các cường quốc ngang hàng – Mỹ, Nga, Trung Quốc – với phạm vi ảnh hưởng được đưa trở lại bàn đàm phán,” ông phân tích.

Điều đó có nghĩa Trung Quốc không chỉ nhìn vào kết quả về Ukraine, mà còn xem đây là một bài học ngoại giao: liệu chiến lược cứng rắn và kiên nhẫn của Bắc Kinh có thể phát huy tác dụng trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung hay không.

Nga – đối tác không thể để thua

Kể từ năm 2022, Trung Quốc nổi lên là chỗ dựa kinh tế và ngoại giao quan trọng của Nga: từ việc mua dầu, cung cấp sản phẩm lưỡng dụng cho đến hậu thuẫn tại các diễn đàn quốc tế. Ngoại trưởng Vương Nghị thậm chí khẳng định Bắc Kinh “không thể chấp nhận một nước Nga thất bại”.

Với việc hội nghị Mỹ - Nga diễn ra mà không có sự hiện diện của Ukraine hay các lãnh đạo châu Âu, Bắc Kinh càng có cơ sở tin rằng chiến lược kiên nhẫn của mình có thể mang lại kết quả trong tương lai.

Những tín hiệu hòa dịu từ Washington

Gần đây, Mỹ đã đưa ra một số động thái được Trung Quốc đánh giá là “hòa giải”, nổi bật là việc đảo ngược quyết định cấm xuất khẩu chip H20 của Nvidia sang Trung Quốc. Tuy nhiên, động thái này đã gây tranh cãi mạnh trong nội bộ Washington, khi nhiều chuyên gia lo ngại công nghệ Mỹ có thể giúp Trung Quốc hiện đại hóa quân đội.

Ngoài ra, Nhà Trắng cũng hủy một số kế hoạch liên quan đến Đài Loan, trong đó có việc chặn chuyến quá cảnh của lãnh đạo Lại Thanh Đức và hủy cuộc họp cấp cao Mỹ - Đài.

Kịch bản quan hệ Mỹ - Trung sau Alaska

Theo Graham Allison, giáo sư tại Harvard, có khả năng ông Trump sẽ công bố một “mối quan hệ đối tác tuyệt vời” với Trung Quốc sau hội nghị Alaska, nhằm thay đổi giọng điệu quan hệ song phương. Dù chưa có lịch trình chính thức, giới thạo tin cho biết ông Trump và ông Tập có thể gặp nhau bên lề hội nghị APEC tại Hàn Quốc hoặc ASEAN tại Malaysia vào tháng 10.

Kết luận

Sự quan tâm đặc biệt của Trung Quốc đối với hội nghị Alaska phản ánh cách Bắc Kinh đang chuẩn bị cho các vòng đàm phán nhạy cảm với Washington. Alaska, vì vậy, không chỉ là nơi thảo luận về Ukraine, mà còn trở thành phép thử then chốt cho chiến lược ngoại giao trong bối cảnh Mỹ - Trung chuẩn bị bước vào giai đoạn căng thẳng mới.