“Big Oil” đối mặt thời khắc khó khăn: Lợi nhuận khổng lồ chỉ còn là dĩ vãng

Giá dầu suy yếu buộc các “ông lớn dầu mỏ” như ExxonMobil, Chevron, Shell và BP phải cắt giảm cổ tức, chi phí và đối mặt lựa chọn sống còn.

Lợi nhuận khổng lồ tan biến – Big Oil buộc phải thắt lưng buộc bụng

Sau giai đoạn “vàng son” năm 2022, khi giá dầu tăng vọt sau cuộc xung đột Nga – Ukraine giúp các tập đoàn năng lượng phương Tây thu về gần 200 tỷ USD lợi nhuận, ngành dầu mỏ toàn cầu nay đang bước vào chu kỳ điều chỉnh khắc nghiệt.

Giá dầu giảm sâu kéo theo biên lợi nhuận co hẹp, khiến các “ông lớn dầu mỏ” như ExxonMobil, Chevron, Shell, BP và TotalEnergies buộc phải xem xét lại chiến lược kinh doanh. Họ đang đối mặt với những lựa chọn khó khăn:

Giảm chi phí,

Cắt giảm cổ tức hoặc chương trình mua lại cổ phiếu,

Hay tiếp tục vay nợ để duy trì mức chi trả cho cổ đông.

Đây là bước ngoặt lớn so với chỉ vài năm trước – thời điểm các tập đoàn này được ca ngợi vì dòng tiền dồi dào và chính sách “hào phóng” với cổ đông.

Cổ tức và mua lại cổ phiếu bị đặt dấu hỏi

Theo Maurizio Carulli, chuyên gia năng lượng toàn cầu tại Quilter Cheviot, nhiều doanh nghiệp dầu khí từng chi tới 50% dòng tiền hoạt động (CFFO) cho việc chia cổ tức và mua lại cổ phiếu trong các quý gần đây.

Tuy nhiên, trong bối cảnh giá dầu Brent đang dao động quanh mức 65–70 USD/thùng, Carulli cảnh báo rằng việc duy trì chính sách này có thể đẩy doanh nghiệp vào vòng xoáy nợ nguy hiểm.

Các “ông lớn” như BP và TotalEnergies đã bắt đầu giảm quy mô chi trả cho cổ đông. Đây được xem là bước đi hợp lý, và các tập đoàn khác có thể sẽ sớm làm điều tương tự.

“Cắt giảm cổ tức sẽ gây chấn động Phố Wall, nhưng cắt chương trình mua lại cổ phiếu là lựa chọn nhẹ nhàng hơn,”
– Clark Williams-Derry, chuyên gia tại Viện Phân tích Kinh tế Năng lượng (IEEFA), nhận định.

Ông cho rằng mua lại cổ phiếu chỉ là ‘phần thưởng thêm’, trong khi cổ tức mới là trụ cột niềm tin của nhà đầu tư.

Khi “quái vật lợi nhuận” chỉ còn là ký ức

Năm 2022, sau khi giá năng lượng tăng vọt, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres từng chỉ trích các tập đoàn dầu mỏ phương Tây “ngập trong lợi nhuận khổng lồ” giữa khủng hoảng toàn cầu.

Nhưng bước sang 2025, bức tranh đã đổi màu.

Giá dầu suy yếu, OPEC+ liên tục tăng sản lượng để bù đắp nguồn cung, trong khi tồn kho toàn cầu ngày càng lớn. Các chuyên gia tại S&P Global Ratings dự báo giá dầu thậm chí có thể rơi xuống vùng 50 USD/thùng trong năm tới nếu xu hướng này tiếp diễn.

Để đối phó, các công ty dầu khí đang thực hiện cắt giảm việc làm, tái cấu trúc hoạt động và giảm đầu tư vốn. Nhiều tập đoàn cũng hoãn hoặc thu hẹp các dự án khai thác mới nhằm bảo vệ dòng tiền.

Lựa chọn khó khăn của ngành dầu khí

Theo Williams-Derry, Big Oil hiện phải đối mặt với ba câu hỏi chiến lược:

Có nên tiếp tục vay nợ để duy trì chi trả cổ đông?

Có nên cắt chương trình mua lại cổ phiếu – vốn giúp giữ giá cổ phiếu ổn định?

Hay giảm hoạt động khoan thăm dò, chấp nhận sản lượng yếu hơn trong tương lai?

Không có lựa chọn nào “hoàn hảo”. Mỗi hướng đi đều chứa rủi ro – từ mất lòng nhà đầu tư, giảm lợi nhuận, đến ảnh hưởng giá cổ phiếu.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan này khiến nhiều chuyên gia gọi đây là “giai đoạn tỉnh mộng” của Big Oil – thời điểm mà ngành phải tái cấu trúc để thích nghi với thực tế mới.

Sức ép từ thị trường và năng lượng xanh

Bên cạnh giá dầu suy yếu, làn sóng chuyển dịch năng lượng đang tạo thêm áp lực.

Các chính phủ phương Tây thúc đẩy chính sách giảm phát thải carbon, trong khi nhà đầu tư ngày càng ưu tiên doanh nghiệp bền vững. Điều này buộc các tập đoàn dầu khí phải đa dạng hóa danh mục, đầu tư vào năng lượng tái tạo hoặc hydro xanh – lĩnh vực vốn có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn nhiều so với khai thác dầu truyền thống.

“Big Oil đang trong cuộc chạy đua với thời gian: vừa phải duy trì lợi nhuận, vừa chứng minh rằng họ có tương lai trong nền kinh tế carbon thấp,”
– nhà phân tích Peter Low thuộc Rothschild & Co Redburn nhận định.

Giá dầu tiếp tục dao động yếu – tín hiệu đáng lo

Theo dữ liệu mới nhất, giá Brent giao tháng 12 đã giảm 0,4%, còn 64,97 USD/thùng, trong khi WTI giao tháng 11 lùi 0,3% xuống 61,24 USD/thùng.

Dù vậy, nhiều chuyên gia cho rằng thị trường vẫn đang trong giai đoạn “chịu đựng” chứ chưa sụp đổ hoàn toàn.

“Giá dầu thực ra đã ổn định hơn nhiều so với lo ngại đầu năm. Nhưng áp lực sẽ tăng trong quý IV khi doanh nghiệp buộc phải xem xét lại mức chia cổ tức và mua lại cổ phiếu,”
– ông Low nói thêm.

Các tập đoàn lớn như Shell và TotalEnergies dự kiến công bố kết quả quý III vào 30/10, trong khi ExxonMobil và Chevron báo cáo ngày 31/10, còn BP vào 4/11. Đây sẽ là thời điểm thị trường kiểm chứng sức chịu đựng thực sự của Big Oil.

Viễn cảnh nào cho “đế chế dầu mỏ”?

Dù bức tranh ngắn hạn có phần u ám, nhiều nhà phân tích cho rằng Big Oil vẫn có nền tảng tài chính mạnh để vượt qua sóng gió.

Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng dựa vào dòng tiền dồi dào từ giá dầu cao đã không còn bền vững. Ngành dầu khí toàn cầu đang bước vào kỷ nguyên mới của sự thận trọng, nơi tối ưu chi phí và quản trị rủi ro quan trọng hơn việc mở rộng sản lượng.

“Big Oil sẽ phải học cách sống chung với giá dầu thấp – ít hào nhoáng hơn, nhưng cũng bền vững hơn,”
– Carulli nhận định.

🛢️ Kết luận:
“Big Oil” đã qua thời kỳ “quái vật lợi nhuận”. Trong khi giá dầu tiếp tục suy yếu và áp lực chuyển dịch năng lượng ngày càng lớn, ngành công nghiệp này buộc phải tái định hình chiến lược – không chỉ để tồn tại, mà còn để tìm lại vị thế trong nền kinh tế xanh toàn cầu.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Vì sao lợi nhuận của các tập đoàn dầu khí giảm mạnh?
Do giá dầu suy yếu, tồn kho tăng và nhu cầu toàn cầu chậm lại, khiến biên lợi nhuận thu hẹp đáng kể.

2. Tại sao các công ty dầu mỏ phải cắt giảm cổ tức?
Để tránh rủi ro nợ tăng và bảo vệ cân đối tài chính trong bối cảnh dòng tiền suy yếu.

3. Liệu ngành dầu khí có khủng hoảng như năm 2020 không?
Khả năng thấp hơn, do các doanh nghiệp hiện đã linh hoạt hơn trong quản trị và kiểm soát chi phí.

4. Big Oil có hướng đi nào trong tương lai?
Tăng đầu tư vào năng lượng tái tạo, tối ưu chi phí, và giảm phụ thuộc vào giá dầu để duy trì sức cạnh tranh dài hạn.