Báo động khoảng cách số trong cuộc đua AI toàn cầu: Lợi ích chỉ dành cho “ông lớn”?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một trong những công nghệ có ảnh hưởng sâu rộng nhất đến mọi mặt của đời sống xã hội và kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của AI cũng đặt ra nguy cơ về việc gia tăng khoảng cách số giữa các quốc gia phát triển và đang phát triển. Báo cáo "Technology and Innovation Report 2025" của Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hành động kịp thời để đảm bảo AI trở thành công cụ thúc đẩy phát triển bền vững và công bằng trên toàn thế giới.​

1.Thị trường AI và sự tập trung lợi ích

Theo báo cáo của UNCTAD, thị trường AI toàn cầu dự kiến đạt giá trị 4,8 nghìn tỷ USD vào năm 2033, tương đương với quy mô nền kinh tế Đức hiện nay. Tuy nhiên, lợi ích từ sự tăng trưởng này đang tập trung chủ yếu vào một số ít quốc gia và công ty. Cụ thể, chỉ có 100 công ty, phần lớn đặt tại Hoa Kỳ và Trung Quốc, chiếm 40% tổng đầu tư tư nhân vào nghiên cứu và phát triển AI trên toàn cầu.

Sự tập trung này đặt ra nguy cơ về việc các quốc gia đang phát triển bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua AI, dẫn đến việc gia tăng bất bình đẳng về kinh tế và công nghệ. Đặc biệt, 118 quốc gia, chủ yếu thuộc khu vực Nam Bán Cầu, hiện không có đại diện trong các cuộc thảo luận toàn cầu về quản trị AI, làm hạn chế khả năng tiếp cận và ảnh hưởng của họ đối với sự phát triển của công nghệ này.

2. Tác động của AI đến thị trường lao động

Báo cáo cũng cảnh báo rằng AI có thể ảnh hưởng đến 40% công việc trên toàn cầu thông qua tự động hóa và thay thế lao động. Những quốc gia phụ thuộc vào lao động giá rẻ để cạnh tranh có thể đối mặt với thách thức lớn khi AI thay thế các công việc truyền thống. Tuy nhiên, nếu được quản lý đúng cách, AI cũng có thể tạo ra cơ hội mới và nâng cao năng suất lao động.

Để tận dụng những cơ hội này, các quốc gia cần đầu tư vào việc nâng cao kỹ năng và đào tạo lại lực lượng lao động, nhằm chuẩn bị cho một thị trường lao động thay đổi nhanh chóng do sự phát triển của AI. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của tự động hóa mà còn mở ra những cơ hội việc làm mới trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ.​

3. Thách thức đối với các quốc gia đang phát triển

Các quốc gia đang phát triển đối mặt với nhiều thách thức trong việc tiếp cận và ứng dụng AI, bao gồm:​

• Hạ tầng kỹ thuật số hạn chế: Thiếu cơ sở hạ tầng cần thiết để triển khai và vận hành các hệ thống AI.​
• Thiếu dữ liệu chất lượng cao: Dữ liệu là yếu tố quan trọng để huấn luyện các mô hình AI, nhưng nhiều quốc gia đang phát triển thiếu các bộ dữ liệu đầy đủ và chính xác.​
• Thiếu kỹ năng và chuyên môn: Nguồn nhân lực thiếu kỹ năng cần thiết để phát triển và ứng dụng AI hiệu quả.​

Nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời, khoảng cách số giữa các quốc gia sẽ tiếp tục gia tăng, làm trầm trọng thêm bất bình đẳng kinh tế và xã hội. ​

4. Giải pháp đề xuất

Để thu hẹp khoảng cách số và đảm bảo sự phát triển công bằng của AI, UNCTAD đề xuất các quốc gia đang phát triển cần tập trung vào ba lĩnh vực chính:

• Đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật số: Xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin để hỗ trợ triển khai AI.​
• Phát triển và quản lý dữ liệu: Thu thập và quản lý dữ liệu chất lượng cao, đồng thời đảm bảo quyền riêng tư và bảo mật thông tin.​
• Nâng cao kỹ năng và đào tạo: Đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động để họ có thể thích nghi với các công việc liên quan đến AI.​

Ngoài ra, báo cáo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế trong việc chia sẻ kiến thức, công nghệ và kinh nghiệm để thúc đẩy sự phát triển bền vững và công bằng của AI trên toàn cầu. ​

5. Kết luận

Sự phát triển của AI mang lại cả cơ hội và thách thức cho thế giới. Để đảm bảo rằng AI đóng góp vào sự phát triển bền vững và không làm gia tăng bất bình đẳng, các quốc gia cần có chiến lược và chính sách phù hợp. Việc đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật số, quản lý dữ liệu hiệu quả và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là chìa khóa để thu hẹp khoảng cách số và tận dụng tối đa tiềm năng của AI cho lợi ích chung của toàn nhân loại.

Infofinance.com

#suphattriencuaAI #kinhtetoancau #cachmangcongnghe #dautuchungkhoan #thitruongquocte