Cuộc gặp Trump – Tập tại Busan: Tín hiệu “tan băng” trong căng thẳng thương mại Mỹ – Trung

Tại Busan, cuộc gặp trực tiếp giữa Donald Trump và Xi Jinping đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung, mở ra tín hiệu tích cực về khả năng tháo gỡ mâu thuẫn và ổn định kinh tế toàn cầu.

1. Cuộc gặp được chờ đợi sau 6 năm căng thẳng

Ngày 30/10/2025, tại căn cứ không quân gần sân bay Gimhae (thành phố Busan, Hàn Quốc), Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ năm 2019.
Sự kiện diễn ra bên lề Hội nghị Cấp cao APEC 2025, trong khuôn khổ chuyến công du châu Á của ông Trump – với trọng tâm là hạ nhiệt căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Cuộc gặp này không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng sau nhiều năm đối đầu, mà còn được coi là bước ngoặt tiềm năng cho sự ổn định của nền kinh tế toàn cầu.
Khi bắt tay ông Tập, Tổng thống Trump tuyên bố: “Tôi tin đây sẽ là một cuộc gặp rất thành công – không nghi ngờ gì về điều đó.”
Đáp lại, Chủ tịch Trung Quốc khẳng định: “Chúng ta không phải lúc nào cũng đồng quan điểm, nhưng đó là điều tự nhiên. Điều quan trọng là tiếp tục hợp tác để xây dựng nền tảng vững chắc cho quan hệ song phương.”

2. Thỏa thuận khung – Bước tiến nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn

Theo Bộ Tài chính Mỹ, trước thềm cuộc gặp, các phái đoàn cấp cao hai nước đã đạt được một “thỏa thuận cơ bản” nhằm ngăn căng thẳng leo thang.
Trung Quốc đồng ý tạm hoãn việc thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, trong khi Mỹ tạm ngừng kế hoạch áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc – mức thuế có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho cả hai nền kinh tế.

Dù chỉ là một bước đi “tạm thời”, thỏa thuận này giúp xoa dịu phần nào lo ngại của doanh nghiệp toàn cầu và thể hiện thiện chí đàm phán giữa hai siêu cường.

Ông Scott Bessent, Ngoại trưởng Tài chính Mỹ, nhận định:

“Việc tạm hoãn thuế quan và hạn chế xuất khẩu là bước đi đúng hướng. Cả hai bên đều hiểu rằng một cuộc chiến thương mại mới sẽ không có người chiến thắng.”

3. Những nội dung trọng tâm trong cuộc đối thoại Busan

Cuộc gặp Trump – Tập không chỉ xoay quanh vấn đề thuế, mà còn bao gồm bốn chủ đề then chốt ảnh hưởng sâu rộng tới kinh tế toàn cầu:

a. Thuế và hàng hóa xuất khẩu

Mỹ từng đe dọa áp thuế 100% lên hàng Trung Quốc nếu Bắc Kinh không có động thái tích cực.
Về phía Trung Quốc, việc kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – vật liệu quan trọng cho ngành công nghệ, năng lượng và quốc phòng – từng khiến giới công nghiệp phương Tây lo ngại.
Hai bên thống nhất tạm hoãn các biện pháp leo thang để tránh “cuộc chiến thuế quan lần hai”.

b. Nông sản và lợi ích song phương

Một tín hiệu đáng chú ý là việc Trung Quốc tái mở cửa mua đậu nành Mỹ, giúp nông dân Mỹ giảm bớt thiệt hại kéo dài từ cuộc chiến thương mại 2018–2020.
Đây cũng được xem là “dấu hiệu thiện chí” cho việc khôi phục thương mại nông nghiệp hai chiều.

c. Đất hiếm và chuỗi cung ứng toàn cầu

Đất hiếm là nguyên liệu sống còn cho ngành chip, xe điện và năng lượng xanh.
Việc Bắc Kinh tạm hoãn kiểm soát xuất khẩu giúp giảm áp lực nguồn cung cho các tập đoàn công nghệ toàn cầu – trong đó có nhiều nhà máy đặt tại Việt Nam, Hàn Quốc và Malaysia.

d. Tâm lý thị trường và tín hiệu đầu tư

Ngay sau thông tin về cuộc gặp, chứng khoán châu Á tăng mạnh, đồng nhân dân tệ (NDT) tăng lên gần mức cao nhất trong một năm.
Giới đầu tư tạm thời bớt lo ngại về kịch bản xung đột thương mại kéo dài – dù vẫn duy trì tâm thế “thận trọng chờ thêm tín hiệu rõ ràng”.

4. Tín hiệu tích cực nhưng chưa thể “yên tâm”

Các chuyên gia đánh giá, cuộc gặp Busan mang tính biểu tượng mạnh mẽ, song chưa thể coi là bước ngoặt chiến lược.
Ba thách thức lớn vẫn tồn tại:

Thiếu cam kết cụ thể: Thỏa thuận hiện tại mới dừng ở mức khung, chưa có lịch trình chi tiết, khiến khả năng triển khai thực tế còn nhiều rủi ro.

Rủi ro địa chính trị vẫn cao: Các vấn đề như Đài Loan, an ninh khu vực và công nghệ cao vẫn là “điểm nóng” có thể kích hoạt căng thẳng trở lại.

Thị trường dễ phản ứng quá mức: Đợt “relief rally” (tăng do tâm lý nhẹ nhõm) của cổ phiếu có thể chỉ mang tính ngắn hạn nếu hai bên không đưa ra bước tiến thực tế trong các quý tới.

Như chuyên gia Wendy Cutler, cựu nhà đàm phán thương mại Mỹ, nhận định:

“Cuộc gặp này là một sự khởi đầu tích cực, nhưng để chuyển thành thay đổi bền vững, hai bên cần thể hiện cam kết rõ ràng và thực tế hơn.”

5. Tác động lan tỏa tới Việt Nam và khu vực Đông Nam Á

Trong bức tranh khu vực, Đông Nam Á – đặc biệt là Việt Nam – có thể được hưởng lợi nếu quan hệ Mỹ – Trung bước vào giai đoạn “hạ nhiệt”:

Ổn định chuỗi cung ứng: Khi Trung Quốc tạm ngưng siết đất hiếm và nguyên liệu, ngành điện tử, linh kiện và lắp ráp tại Việt Nam sẽ hưởng lợi nhờ nguồn đầu vào ổn định hơn.

Giảm áp lực cạnh tranh nông sản: Nếu Trung Quốc tái mua nông sản Mỹ, thị trường toàn cầu sẽ bớt dư thừa, tạo cơ hội mở rộng xuất khẩu nông nghiệp Việt Nam.

Dòng vốn đầu tư dịch chuyển thông minh hơn: Khi xung đột giảm, các tập đoàn có thể phân bổ lại chuỗi sản xuất đa cực, trong đó Việt Nam vẫn giữ vị thế trung tâm nhờ môi trường chính trị ổn định và chi phí cạnh tranh.

Tuy nhiên, nếu Mỹ – Trung ổn định lâu dài, Trung Quốc có thể gia tăng xuất khẩu mạnh trở lại, khiến các nước ASEAN phải tái định vị chiến lược cạnh tranh.
Vì vậy, Việt Nam cần chủ động đầu tư công nghệ, nâng cấp hạ tầng và nhân lực để giữ lợi thế, thay vì chỉ hưởng lợi thụ động từ “chiến tranh thương mại”.

6. Kết luận: Bước khởi đầu cho một chu kỳ đối thoại mới

Cuộc gặp giữa Trump và Tập tại Busan là một dấu mốc lịch sử, đánh dấu sự trở lại của kênh đối thoại trực tiếp giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Tuy chưa thể khẳng định một “thỏa thuận thương mại toàn diện” đang hình thành, nhưng thiện chí đối thoại và tạm hoãn leo thang đã giúp thế giới thở phào nhẹ nhõm.

Điều quan trọng giờ đây là hành động sau hội nghị:

Hai bên có thực sự triển khai các cam kết?

Liệu căng thẳng công nghệ và địa chính trị có được kiểm soát hợp lý?

Và quan trọng nhất: niềm tin thị trường có đủ mạnh để chuyển “hy vọng” thành “hiện thực”?

Với khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt là Việt Nam, đây là thời điểm chiến lược để tận dụng cơ hội.
Cải thiện năng lực sản xuất, tăng cường liên kết khu vực, đầu tư công nghệ cao – đó sẽ là chìa khóa để biến “làn gió thuận” từ Busan thành động lực phát triển thực sự.

Câu hỏi thường gặp

Q1: Vì sao cuộc gặp Trump – Tập tại Busan quan trọng với thương mại toàn cầu?
A1: Vì Mỹ và Trung Quốc chiếm gần 40% GDP toàn cầu, căng thẳng giữa họ tác động trực tiếp tới chuỗi cung ứng, đầu tư và niềm tin doanh nghiệp. Cuộc gặp mở ra hy vọng về sự ổn định mới cho kinh tế thế giới.

Q2: Hai bên đã đạt được thỏa thuận cụ thể nào?
A2: Họ đã thống nhất “thỏa thuận khung”, trong đó Trung Quốc hoãn kiểm soát đất hiếm và Mỹ tạm ngưng thuế 100% với hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, chi tiết thực thi chưa được công bố.

Q3: Việt Nam có thể hưởng lợi ra sao?
A3: Việt Nam có thể hưởng lợi từ nguồn cung nguyên liệu ổn định, chi phí sản xuất giảm, và cơ hội mở rộng xuất khẩu nông sản, đồng thời tăng cường thu hút đầu tư FDI nhờ môi trường ổn định.

Q4: Liệu căng thẳng Mỹ – Trung đã thực sự kết thúc?
A4: Chưa hẳn. Đây mới chỉ là bước tạm ngưng chiến lược, không phải chấm dứt xung đột. Các vấn đề công nghệ, an ninh và địa chính trị vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro trong thời gian tới.