OPEC+ cân nhắc chiến lược mới sau lệnh trừng phạt Nga của Mỹ

Sau khi Mỹ trừng phạt hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga, OPEC+ đối mặt bài toán nan giải: nên tiếp tục tăng sản lượng để giữ thị phần, hay giữ chặt nguồn cung nhằm bảo vệ giá dầu trước biến động địa chính trị toàn cầu.

OPEC+ trước ngã rẽ lớn giữa địa chính trị và thị trường năng lượng

Tuần này, liên minh các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ OPEC cùng nhóm đối tác mở rộng (OPEC+) sẽ tổ chức cuộc họp quan trọng để bàn về sản lượng tháng 12.
Điều khiến cuộc họp này đặc biệt là đây là lần đầu tiên OPEC+ nhóm họp kể từ khi Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt lên hai gã khổng lồ dầu khí của Nga – Rosneft và Lukoil, những công ty đóng vai trò then chốt trong xuất khẩu năng lượng toàn cầu.

Nga hiện là nhà sản xuất lớn thứ hai trong OPEC+, chỉ sau Saudi Arabia. Việc Washington nhắm vào Moscow ngay trước kỳ họp khiến thị trường dầu mỏ thêm phần căng thẳng, khi các quốc gia thành viên OPEC+ buộc phải đánh giá lại chiến lược cung ứng giữa bối cảnh đầy rủi ro chính trị.

Một thập kỷ quản lý nguồn cung và những vết nứt dần lộ diện

Từ năm 2016, OPEC+ được xem như “người cầm lái” thị trường dầu toàn cầu, với mục tiêu duy trì sự ổn định giá – hay nói cách khác, là giữ cho giá dầu không rơi tự do như thời kỳ khủng hoảng 2014–2016.
Liên minh này thường xuyên cắt giảm sản lượng để kiểm soát cung cầu, qua đó bảo vệ lợi ích cho các thành viên có ngân sách phụ thuộc vào dầu thô.

Tuy nhiên, chiến lược “giảm cung để giữ giá” cũng khiến OPEC+ đánh mất một phần thị phần vào tay các nhà sản xuất dầu đá phiến Mỹ – vốn hoạt động linh hoạt và có chi phí khai thác ngày càng cạnh tranh.
Trong giai đoạn 2023–2024, khi giá dầu duy trì ở mức cao, sản lượng dầu đá phiến Mỹ bùng nổ, làm xói mòn vị thế của OPEC+ trên thị trường toàn cầu.

Đầu năm 2025, Saudi Arabia – nước dẫn dắt liên minh – đã phát tín hiệu rằng họ không muốn mãi “hy sinh” lợi nhuận và thị phần. Từ tháng 4, OPEC+ bắt đầu nới lỏng dần các mức cắt giảm sản lượng, với tổng hạn ngạch tăng thêm khoảng 2,7 triệu thùng/ngày (bpd). Tuy nhiên, lượng dầu thực tế trở lại thị trường thấp hơn dự kiến, do một số thành viên không đủ năng lực khai thác hoặc cần bù đắp cho việc vượt hạn ngạch trước đó.

Lệnh trừng phạt của Mỹ: Biến số khó lường với OPEC+

Ngày 23/10/2025, Mỹ chính thức áp lệnh trừng phạt lên Rosneft và Lukoil – hai công ty chiếm hơn 40% sản lượng dầu xuất khẩu của Nga. Washington cáo buộc Moscow “thiếu thiện chí” trong tiến trình hòa bình tại Ukraine.
Lệnh trừng phạt dự kiến có hiệu lực từ 21/11, nhưng chỉ vài giờ sau thông báo, giá dầu Brent đã tăng gần 5%, đạt mức trên 62 USD/thùng – dấu hiệu cho thấy thị trường phản ứng mạnh với nguy cơ thiếu hụt nguồn cung từ Nga.

Về mặt lý thuyết, việc hạn chế xuất khẩu dầu của Nga sẽ làm thắt chặt nguồn cung toàn cầu, tạo cơ hội để các thành viên khác trong OPEC+ – đặc biệt là Saudi Arabia và UAE – tăng sản lượng để lấp khoảng trống thị phần.
Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ hiệu quả thực tế của lệnh trừng phạt vẫn chưa rõ ràng. Nga có thể chuyển hướng xuất khẩu qua các kênh “ngoài luồng” – thường được gọi là “shadow trade” – vốn đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây.

Điều này khiến OPEC+ phải đối mặt với bài toán khó:

Nếu cung từ Nga sụt giảm thật, tăng sản lượng là hợp lý. Nhưng nếu dầu Nga vẫn tiếp tục chảy ra thị trường, bất kỳ động thái tăng cung nào cũng có thể khiến giá dầu lao dốc.

Chiến lược tháng 12: Cẩn trọng, linh hoạt và đầy tính toán

Theo nguồn tin từ Reuters, OPEC+ đang nghiêng về một mức tăng sản lượng khiêm tốn khoảng 137.000 bpd cho tháng 12 – tương tự mức điều chỉnh trong tháng trước.
Mục tiêu của động thái này là vừa thể hiện cam kết “bình ổn thị trường”, vừa tránh gây sốc nguồn cung khi nhu cầu dầu toàn cầu đang chậm lại do kinh tế chững đà.

OPEC+ cho biết, quyết định này dựa trên “triển vọng kinh tế toàn cầu ổn định và nền tảng thị trường khỏe mạnh, thể hiện qua mức tồn kho dầu thấp”. Tuy nhiên, trong mọi tuyên bố, nhóm đều nhấn mạnh rằng họ “giữ toàn quyền điều chỉnh hoặc đảo ngược kế hoạch tăng sản lượng” nếu diễn biến thị trường xấu đi.

Saudi Arabia, với vai trò lãnh đạo, hiện đang ở vị trí khó khăn. Vương quốc này muốn giành lại thị phần đã mất, nhưng cũng không thể để giá dầu rơi xuống mức nguy hiểm. Các nhà phân tích nhận định rằng Riyadh chỉ xem xét đảo chiều chiến lược tăng sản lượng nếu giá dầu Brent giảm dưới 50 USD/thùng trong thời gian dài – mức được xem là ngưỡng hòa vốn cho ngân sách quốc gia.

Thị trường phản ứng thế nào?

Tác động đầu tiên của lệnh trừng phạt Nga đã thể hiện rõ trên sàn giao dịch. Giá dầu WTI của Mỹ có lúc tăng 6% trong một phiên, trước khi điều chỉnh nhẹ.
Các chuyên gia từ Bloomberg Intelligence cho rằng “sự không chắc chắn” là yếu tố lớn nhất hiện nay: nếu các lệnh trừng phạt được thực thi nghiêm túc, thị trường sẽ thắt chặt hơn đáng kể; nhưng nếu Nga duy trì dòng chảy dầu qua bên thứ ba, giá có thể nhanh chóng hạ nhiệt.

Đối với các nước tiêu thụ lớn như Ấn Độ và Trung Quốc – hai khách hàng mua nhiều dầu Nga nhất – động thái của Mỹ khiến họ phải đa dạng hóa nguồn cung, có thể quay lại mua thêm dầu từ Trung Đông hoặc thậm chí từ Mỹ. Điều này vô tình tạo lợi thế cho OPEC+, ít nhất trong ngắn hạn.

Rủi ro của kịch bản “thừa cung”

Mặc dù hiện tại giá dầu vẫn giữ được trên 60 USD/thùng, nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo rằng nguy cơ dư cung có thể xuất hiện vào đầu năm 2026.
Các dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và một số ngân hàng đầu tư lớn cho thấy, nhu cầu dầu có thể giảm nếu tăng trưởng toàn cầu chậm lại, trong khi OPEC+ vẫn tiếp tục đưa thêm dầu ra thị trường.

Nếu điều này xảy ra, thị trường có thể chứng kiến một “chu kỳ giá mềm” mới – tương tự giai đoạn 2018–2020 – buộc OPEC+ phải cắt giảm mạnh trở lại để cứu giá.
Do đó, nhiều chuyên gia cho rằng chiến lược “tăng nhỏ giọt” mà OPEC+ đang theo đuổi hiện nay là hợp lý, giúp họ duy trì sự kiểm soát tâm lý thị trường và giữ vị thế chủ động.

Tương lai nào cho giá dầu thế giới?

Tất cả ánh mắt giờ đây hướng về cuộc họp OPEC+ ngày 2/11 tới.
Kết quả của cuộc họp không chỉ quyết định sản lượng tháng 12, mà còn phản ánh chiến lược năng lượng dài hạn của khối trong bối cảnh xung đột chính trị toàn cầu leo thang.
Một quyết định “tăng nhẹ” có thể củng cố niềm tin rằng OPEC+ vẫn kiểm soát được thị trường, trong khi một “động thái bất ngờ” – như tạm dừng tăng hoặc cắt giảm – sẽ ngay lập tức đẩy giá dầu tăng vọt.

Như vậy, liên minh dầu mỏ hùng mạnh này đang bước đi trên lằn ranh mỏng giữa ổn định giá và duy trì ảnh hưởng toàn cầu — một nhiệm vụ chưa bao giờ dễ dàng trong thế giới năng lượng nhiều biến động như hiện nay.

Câu hỏi thường gặp

1. Vì sao Mỹ trừng phạt Nga lại ảnh hưởng đến OPEC+?
Nga là thành viên lớn thứ hai của OPEC+, nên mọi biến động về sản lượng hay xuất khẩu của Nga đều có tác động trực tiếp đến quyết định của liên minh.

2. OPEC+ có thể tiếp tục tăng sản lượng trong tháng 12 không?
Theo Reuters, nhóm đang xem xét mức tăng khiêm tốn khoảng 137.000 bpd, nhưng vẫn giữ quyền điều chỉnh linh hoạt tùy tình hình.

3. Điều gì khiến Saudi Arabia do dự trong việc tăng mạnh sản lượng?
Vì tăng quá nhanh có thể khiến giá dầu rơi, ảnh hưởng tới ngân sách quốc gia và định hướng đầu tư chiến lược trong “Tầm nhìn 2030” của nước này.

4. Khi nào giá dầu có thể giảm mạnh trở lại?
Nếu nhu cầu dầu toàn cầu suy yếu và nguồn cung từ OPEC+ cùng Nga không bị gián đoạn, khả năng dư cung sẽ đẩy giá Brent xuống vùng 50 USD/thùng trong nửa đầu năm 2026.