Sản Xuất Trung Quốc Suy Giảm Mạnh Trong Tháng 10, PMI Rơi Xuống Mức Thấp Nhất Trong Sáu Tháng

Chỉ số PMI sản xuất chính thức của Trung Quốc trong tháng 10 giảm xuống 49,0 — mức thấp nhất trong sáu tháng, thấp hơn kỳ vọng và cho thấy sự yếu kém sâu sắc hơn trong hoạt động nhà máy và đơn hàng mới. Dù lĩnh vực dịch vụ có cải thiện nhẹ, dữ liệu này cho thấy Trung Quốc vẫn đối mặt nhiều thách thức trong quá trình tái cân bằng nền kinh tế.

Sản Xuất Tiếp Tục Co Hẹp — Tồi Tệ Nhất Trong Sáu Tháng

Ngành sản xuất của Trung Quốc tiếp tục trượt dốc trong tháng 10, khi Chỉ số Quản lý Mua hàng (PMI) chính thức giảm xuống còn 49,0, đánh dấu tháng thứ sáu liên tiếp suy giảm và là mức thấp nhất kể từ tháng 4.

Con số này thấp hơn dự báo 49,6 và giảm so với mức 49,8 trong tháng 9, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS). Trong thang đo PMI, mức dưới 50 phản ánh sự thu hẹp của hoạt động sản xuất — và kết quả này cho thấy đà phục hồi công nghiệp của Trung Quốc vẫn còn rất mong manh.

Các chuyên gia nhận định, mức sụt giảm này đảo ngược những tín hiệu phục hồi nhẹ trong các tháng gần đây. Các chỉ số phụ về sản lượng, đơn hàng mới, tồn kho nguyên liệu và việc làm đều giảm sâu hơn vào vùng co hẹp.

“Yếu tố cầu yếu đi không chỉ ở trong nước mà cả ở thị trường quốc tế,” các nhà phân tích nhận xét, cho rằng đơn hàng xuất khẩu đang sụt giảm trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung tái bùng phát, gây sức ép lớn lên các nhà máy xuất khẩu của Bắc Kinh.

Dịch Vụ Và PMI Tổng Hợp: Tín Hiệu Trái Chiều

Trên mặt trận phi sản xuất, dữ liệu tháng 10 mang lại một tia sáng nhỏ. Chỉ số PMI phi sản xuất (bao gồm dịch vụ và xây dựng) nhích lên 50,1, cho thấy hoạt động có tăng trưởng nhẹ. Sự cải thiện này được hỗ trợ bởi ngành vận tải, lưu trú, du lịch và giải trí trong kỳ nghỉ lễ Tuần Lễ Vàng (Golden Week) kéo dài từ 1–8/10.

Tuy nhiên, chỉ số PMI tổng hợp (kết hợp sản xuất và dịch vụ) giảm xuống đúng 50,0, mức thấp nhất kể từ tháng 12/2022, phản ánh một nền kinh tế đang dao động giữa trì trệ và tăng trưởng yếu ớt.

Ông Huo Lihui, nhà thống kê trưởng của NBS, cho biết mức giảm này một phần do ảnh hưởng mùa vụ của kỳ nghỉ dài ngày, khi nhiều nhà máy tạm ngừng hoạt động, nhưng cũng phản ánh “môi trường quốc tế ngày càng phức tạp” và nhu cầu toàn cầu yếu đi.

Dù vậy, các chuyên gia cho rằng dữ liệu này vẫn cho thấy các vấn đề mang tính cấu trúc — từ tiêu dùng nội địa chững lại đến khả năng cạnh tranh xuất khẩu suy giảm — và những yếu tố đó sẽ không dễ được khắc phục trong ngắn hạn.

Kinh Tế Chậm Lại, Đầu Tư Giảm Sút

Tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục mất động lực rõ rệt. GDP quý III tăng 4,8% so với cùng kỳ năm trước, mức thấp nhất trong vòng một năm qua.

Đáng chú ý, đầu tư tài sản cố định trong 9 tháng đầu năm giảm 0,5%, đánh dấu lần đầu tiên sụt giảm kể từ đại dịch năm 2020.

Nhu cầu trong nước vẫn là điểm nghẽn lớn. Sự suy yếu kéo dài của thị trường bất động sản, tình trạng thất nghiệp gia tăng, cùng tâm lý tiêu dùng thận trọng đang làm xói mòn sức mua của hộ gia đình — cản trở nỗ lực tái cơ cấu tăng trưởng dựa vào tiêu dùng trong nước của Bắc Kinh.

Lợi Nhuận Công Nghiệp Tăng — Nhưng Không Đồng Đều

Trái ngược với xu hướng giảm tốc chung, các doanh nghiệp công nghiệp lớn của Trung Quốc ghi nhận mức tăng lợi nhuận 21,6% trong tháng 9 so với cùng kỳ năm trước — mức cao nhất trong gần hai năm.

Sự cải thiện này phần nào nhờ giảm bớt cạnh tranh về giá và các biện pháp của chính phủ nhằm kiểm soát tình trạng dư thừa công suất trong các ngành sản xuất nặng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự phục hồi lợi nhuận không đồng đều, chủ yếu tập trung ở doanh nghiệp nhà nước (SOE), trong khi các công ty tư nhân và vừa nhỏ vẫn gặp khó khăn. Nếu tình trạng này kéo dài, Trung Quốc có nguy cơ rơi vào tình trạng “hai tốc độ tăng trưởng”, nơi các chỉ số vĩ mô tích cực che giấu sự yếu kém ở khu vực tư nhân.

Thỏa Thuận Thương Mại Với Mỹ: Tạm Nghỉ, Chưa Thể An Tâm

Giữa bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang, Bắc Kinh và Washington mới đây đã đạt được một thỏa thuận tạm hoãn nhằm hạ nhiệt xung đột kinh tế.

Theo đó, Mỹ sẽ giảm một nửa mức thuế liên quan đến fentanyl đối với hàng hóa Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh cam kết tăng mạnh mua nông sản Mỹ, đặc biệt là đậu tương. Ngoài ra, Trung Quốc cũng tạm dừng hạn chế xuất khẩu đất hiếm trong một năm và cam kết kiểm soát chặt hơn nguyên liệu tiền chất fentanyl.

Hai bên còn đồng ý miễn phí neo đậu tại cảng cho tàu hàng của nhau trong vòng 12 tháng — một động thái mang tính biểu tượng nhưng giúp giảm bớt căng thẳng trong ngắn hạn.

Tuy vậy, giới chuyên gia cảnh báo rằng thỏa thuận này chưa giải quyết được những mâu thuẫn cốt lõi về công nghệ, chính sách công nghiệp và vấn đề Đài Loan, nên rất dễ bị đảo ngược nếu quan hệ song phương xấu đi.

Dẫu vậy, việc hạ nhiệt thương mại tạm thời vẫn giúp giảm bớt áp lực cho xuất khẩu và tạo khoảng thở cho các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc.

Triển Vọng Chính Sách: Bắc Kinh Sẽ Làm Gì Tiếp Theo?

Trước bức tranh kinh tế kém sáng sủa, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đứng trước bài toán khó: kích thích đủ để ổn định tăng trưởng, nhưng không làm bùng nổ nợ công.

Ông Zhiwei Zhang, Chủ tịch kiêm Kinh tế trưởng của Pinpoint Asset Management, nhận định rằng chính sách vĩ mô sẽ duy trì ổn định đến hết năm 2025, nhưng Bắc Kinh có thể tung ra các biện pháp tài khóa mạnh hơn vào đầu năm 2026, tập trung vào đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế.

Một số yếu tố chính cần theo dõi:

Kích thích có mục tiêu: Chính phủ có thể sử dụng trái phiếu đặc biệt và chi tiêu công để hỗ trợ tăng trưởng, nhưng vẫn giữ giới hạn nợ.

Khôi phục niềm tin khu vực tư nhân: Các gói hỗ trợ phải chạm tới doanh nghiệp vừa và nhỏ, thay vì chỉ ưu tiên doanh nghiệp nhà nước.

Thúc đẩy tiêu dùng nội địa: Việc cải thiện việc làm, nhà ở và thu nhập sẽ quyết định sức bật tiêu dùng.

Đa dạng hóa thương mại: Trung Quốc sẽ tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu sang ASEAN, châu Phi và Trung Đông để giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Tác Động Đến Kinh Tế Toàn Cầu

Sự chững lại của sản xuất Trung Quốc đang lan tỏa ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu:

Chuỗi cung ứng: Nhiều đơn hàng có thể chuyển sang Ấn Độ, Việt Nam hoặc Indonesia, thay đổi cấu trúc sản xuất khu vực.

Nhu cầu hàng hóa: Sản xuất yếu đi đồng nghĩa nhu cầu kim loại và năng lượng từ Trung Quốc giảm, gây sức ép lên các quốc gia xuất khẩu như Úc và Brazil.

Tâm lý đầu tư: Dữ liệu kinh tế yếu của Trung Quốc có thể làm giảm khẩu vị rủi ro và kéo theo đà điều chỉnh ở các thị trường mới nổi.

Tái định hướng thương mại: Bắc Kinh có thể đẩy mạnh chiến lược tăng trưởng dựa vào tiêu dùng trong nước và phát triển các ngành công nghệ cao, năng lượng sạch.

Kết Luận

Dữ liệu PMI tháng 10 phản ánh một thực tế đáng lo: cỗ máy sản xuất của Trung Quốc đang hụt hơi, trong khi con đường phục hồi ngày càng hẹp lại. Dù lĩnh vực dịch vụ cho thấy chút khởi sắc, sức cầu yếu, xung đột thương mại và cấu trúc tăng trưởng mất cân đối vẫn là rào cản lớn.

Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn còn công cụ — từ kích thích có mục tiêu đến cải cách cơ cấu — để ổn định tình hình. Trong giai đoạn nhạy cảm này, chính xác trong hành động quan trọng hơn quy mô. Nếu điều chỉnh đúng lúc và đúng hướng, Trung Quốc vẫn có thể giữ đà tăng trưởng khi bước sang năm 2026.

Câu hỏi thường gặp

1. Vì sao PMI dưới 50 lại quan trọng?
PMI dưới 50 cho thấy hoạt động sản xuất đang thu hẹp — ít đơn hàng mới, sản lượng giảm và niềm tin kinh doanh yếu đi. Mức 49,0 tháng 10 khẳng định ngành sản xuất Trung Quốc vẫn đang chững lại.

2. Dịch vụ tăng nhưng vì sao PMI tổng hợp vẫn giảm?
Vì khu vực sản xuất chiếm tỷ trọng lớn hơn trong nền kinh tế, nên mức co hẹp mạnh ở lĩnh vực này đè nặng lên chỉ số tổng hợp, dù dịch vụ có tăng nhẹ.

3. Trung Quốc có tung gói kích thích lớn không?
Khó có khả năng trong ngắn hạn. Giới chuyên gia dự báo Bắc Kinh sẽ kích thích có chọn lọc, tập trung vào đầu tư công và ưu đãi thuế, tránh gây rủi ro nợ.

4. Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung có tác động gì?
Nó giúp giảm căng thẳng tạm thời và hỗ trợ xuất khẩu, nhưng không giải quyết được mâu thuẫn cốt lõi giữa hai nền kinh tế. Rủi ro leo thang vẫn tiềm ẩn.