Ấn Độ tái khởi động mua dầu Nga, chọn lọc nguồn không bị trừng phạt

Indian Oil Corporation (IOC) – nhà lọc dầu lớn nhất Ấn Độ – vừa nối lại việc mua dầu thô Nga từ các thực thể không bị trừng phạt, bất chấp sức ép từ Mỹ và đồng minh. Động thái này phản ánh chiến lược “đi dây” của Ấn Độ giữa an ninh năng lượng và rủi ro địa chính trị.

Ấn Độ tiếp tục mua dầu Nga – nhưng chọn “nguồn sạch”

Trong khi nhiều quốc gia châu Á và châu Âu giảm nhập dầu Nga vì lo ngại lệnh trừng phạt, Indian Oil Corporation (IOC) – tập đoàn lọc dầu quốc doanh lớn nhất Ấn Độ – đã mua 5 lô hàng dầu thô Nga dự kiến giao vào tháng 12/2025.

Điểm đặc biệt là tất cả các lô hàng này đều đến từ các thực thể không nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ, Anh hoặc Liên minh châu Âu. Nói cách khác, IOC vẫn mua dầu Nga, nhưng cẩn trọng hơn bao giờ hết.

Theo thông tin Reuters, IOC đã đặt mua khoảng 3,5 triệu thùng dầu ESPO – loại dầu xuất khẩu chủ lực của Nga từ cảng Kozmino (vùng Viễn Đông) – với giá gần tương đương dầu Dubai, giao tại một cảng miền Đông Ấn Độ vào tháng 12.

Đây là bước đi được xem là “tái khởi động thận trọng” của IOC, sau khi công ty này từng hủy 7–8 lô dầu Nga trước đó do các nhà cung cấp nằm trong danh sách trừng phạt mới nhất của Washington.

Áp lực từ Mỹ và đồng minh: “Đừng mua dầu Nga nữa!”

Tuần trước, Mỹ đã tăng cường lệnh trừng phạt lên hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga – Rosneft và Lukoil, trong nỗ lực siết chặt nguồn thu tài chính phục vụ chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Các lệnh trừng phạt này không chỉ nhắm trực tiếp vào công ty, mà còn mở rộng sang mạng lưới vận tải, ngân hàng trung gian và các tàu chở dầu có liên quan đến các thực thể bị cấm.

Ngay sau đó, một loạt nhà lọc dầu Ấn Độ như HPCL-Mittal Energy Ltd (HMEL) và Mangalore Refinery & Petrochemicals Ltd (MRPL) đã tuyên bố tạm ngừng mua dầu Nga để đánh giá rủi ro.

Tuy nhiên, IOC chọn cách tiếp cận khác: tiếp tục giao dịch, nhưng chỉ với những đối tác “sạch” – tức không nằm trong danh sách trừng phạt.

Ông Anuj Jain, Giám đốc tài chính IOC, khẳng định:

“Chúng tôi sẽ tiếp tục mua dầu Nga nếu giao dịch tuân thủ các điều kiện quốc tế, bao gồm giới hạn giá và các yêu cầu về vận chuyển. Miễn là các bên liên quan không bị trừng phạt, chúng tôi vẫn coi đó là hợp pháp và có lợi cho Ấn Độ.”

Nga bán rẻ – Ấn Độ hưởng lợi

Từ khi cuộc chiến Ukraine bùng nổ, Nga bị phương Tây cô lập trên thị trường năng lượng toàn cầu. Lệnh cấm vận khiến Moscow buộc phải bán dầu với mức chiết khấu sâu cho các đối tác châu Á để duy trì dòng tiền.

Điều đó vô tình biến Ấn Độ – quốc gia nhập khẩu dầu lớn thứ ba thế giới – trở thành người hưởng lợi lớn nhất. Trong ba năm qua, New Delhi đã tăng mạnh nhập khẩu dầu Nga, có lúc chiếm tới 40% tổng lượng nhập dầu thô của nước này.

Tuy nhiên, sau đợt trừng phạt mới, nguồn cung dầu Nga trở nên khó đoán. Nhiều nhà lọc dầu tạm dừng nhập khẩu để tránh rủi ro. Trong khi đó, Trung Quốc – khách hàng truyền thống của dầu ESPO – cũng giảm mua do các nhà máy quốc doanh ngừng giao dịch và các nhà máy tư nhân đã hết hạn ngạch nhập khẩu.

Kết quả: giá dầu ESPO sụt giảm mạnh, tạo cơ hội cho IOC nhập khẩu với chi phí thấp hơn so với các nguồn từ Trung Đông hoặc châu Phi.

Ấn Độ trong “thế kẹt” giữa địa chính trị và an ninh năng lượng

Đối với Ấn Độ, quyết định của IOC phản ánh bài toán nan giải mà quốc gia này phải đối mặt: vừa muốn bảo đảm nguồn năng lượng giá rẻ, vừa tránh xung đột với các đối tác phương Tây.

Mỹ hiện là một trong những đối tác thương mại và quốc phòng quan trọng của Ấn Độ. Washington đã nhiều lần hối thúc New Delhi giảm mua dầu Nga, thậm chí cảnh báo rằng các công ty có thể bị hạn chế tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế nếu vi phạm quy định trừng phạt.

Tuy nhiên, từ góc nhìn của Ấn Độ, vấn đề không chỉ là chính trị mà còn là sinh tồn kinh tế. Nền kinh tế Ấn Độ phụ thuộc nặng nề vào dầu nhập khẩu – hơn 85% nhu cầu năng lượng đến từ nguồn bên ngoài.

Nếu phải mua dầu từ các nguồn đắt đỏ hơn, chi phí sản xuất, vận tải và sinh hoạt trong nước sẽ tăng mạnh, ảnh hưởng đến lạm phát và tăng trưởng.

Do đó, chính phủ Ấn Độ duy trì lập trường “thực dụng”: mua bất cứ dầu nào miễn là không vi phạm lệnh trừng phạt và giúp ổn định giá trong nước.

Cân bằng giữa lợi ích và rủi ro

Quyết định của IOC có thể giúp ổn định nguồn cung năng lượng trong ngắn hạn, nhưng đi kèm rủi ro pháp lý và uy tín quốc tế.

Nếu sau này, một trong những nhà cung cấp hoặc tàu vận chuyển bị liệt vào danh sách trừng phạt, IOC có thể đối mặt với hệ quả tài chính nghiêm trọng – từ việc bị đóng băng tài sản ở nước ngoài đến hạn chế giao dịch ngân hàng.

Ngoài ra, việc tiếp tục mua dầu Nga cũng khiến Ấn Độ chịu áp lực ngoại giao trong các diễn đàn quốc tế, đặc biệt là với G7 và NATO – nơi các nước đang kêu gọi cô lập nguồn thu dầu mỏ của Moscow.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng Ấn Độ đang “đi đúng hướng” khi chọn cách tiếp cận linh hoạt: vừa tuân thủ khung trừng phạt quốc tế, vừa không đánh mất lợi ích kinh tế của mình.

Tác động đến thị trường dầu toàn cầu

Sự trở lại của IOC trên thị trường dầu Nga có thể ảnh hưởng đến:

Giá dầu châu Á: Các hợp đồng giá rẻ từ Nga giúp giảm áp lực giá dầu tham chiếu Dubai và Oman.

Dòng chảy thương mại: Một phần dầu ESPO vốn dành cho Trung Quốc nay được chuyển hướng sang Ấn Độ, làm thay đổi bản đồ thương mại năng lượng khu vực.

Chính sách năng lượng: Ấn Độ có thể tiếp tục tận dụng “cửa sổ cơ hội” này để xây dựng kho dự trữ dầu chiến lược, tăng tính tự chủ năng lượng.

Dự báo: Ấn Độ sẽ làm gì tiếp theo?

Các chuyên gia dự đoán, trong năm 2026, Ấn Độ sẽ:

Tăng mua dầu từ khu vực châu Mỹ và Trung Đông để đa dạng hóa nguồn cung, tránh phụ thuộc Nga.

Thắt chặt quy trình kiểm tra xuất xứ dầu Nga, yêu cầu minh bạch về tàu, bảo hiểm và thực thể giao dịch.

Tăng dự trữ dầu chiến lược, đề phòng rủi ro thị trường toàn cầu biến động.

Giữ lập trường trung lập trong chính sách năng lượng – vừa hợp tác với phương Tây, vừa duy trì quan hệ thương mại với Moscow.

Kết luận

Động thái nối lại nhập khẩu dầu Nga của Indian Oil Corporation không chỉ là một giao dịch thương mại thông thường – nó phản ánh sự khéo léo trong chính sách năng lượng của Ấn Độ giữa cơn sóng ngầm địa chính trị toàn cầu.

Trong bối cảnh thế giới chia rẽ sâu sắc bởi chiến sự và các lệnh trừng phạt, Ấn Độ vẫn kiên định với chiến lược “năng lượng trên hết” – đảm bảo nguồn cung ổn định, giá cả hợp lý và duy trì cân bằng trong quan hệ đối ngoại.

Tuy nhiên, con đường phía trước không dễ dàng. Mỗi quyết định mua dầu từ Nga, dù “hợp pháp”, vẫn là một bước đi trên dây giữa lợi ích quốc gia và áp lực quốc tế.

📌 Câu hỏi thường gặp

1. Indian Oil mua dầu Nga có vi phạm lệnh trừng phạt không?
Không. IOC chỉ mua dầu từ các thực thể không bị liệt vào danh sách trừng phạt, đồng thời tuân thủ giới hạn giá và quy định vận chuyển quốc tế.

2. Vì sao Ấn Độ vẫn cần mua dầu Nga?
Dầu Nga được bán với mức chiết khấu sâu, giúp Ấn Độ tiết kiệm hàng tỷ USD mỗi năm, từ đó giữ ổn định giá xăng dầu và lạm phát trong nước.

3. Việc này có ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ – Ấn không?
Có thể. Washington nhiều lần bày tỏ lo ngại, nhưng New Delhi khẳng định mọi giao dịch đều hợp pháp và phục vụ lợi ích kinh tế quốc gia.

4. Xu hướng sắp tới của Ấn Độ là gì?
IOC và các nhà lọc dầu khác sẽ tiếp tục đa dạng hóa nguồn cung, giảm rủi ro pháp lý, và duy trì chiến lược trung lập trong chính sách năng lượng.