Cách ứng dụng phương pháp tiếp cận đàu tư từ trên xuống

Nhiều nhà đầu tư đang băn khoăn giữa các cách thức chọn cổ phiếu khác nhau. Họ có nên đưa ra quyết định chỉ dựa trên hoạt động và kết quả kinh doanh của công ty không? Hay họ nên tập trung nhiều hơn vào các xu hướng kinh tế mang tầm vĩ mô hơn chẳng hạn như sức mạnh của nền kinh tế để xác định xem nên mua cổ phiếu nào? Không có câu trả lời đúng hay sai. Tuy nhiên, các nhà đầu tư nên phát triển các hệ thống hỗ trợ họ đạt được các mục tiêu đầu tư của mình.

Cách xem xét các xu hướng vĩ mô được đề cập ở trên gọi là phương pháp đầu tư từ trên xuống. Với phương pháp này, các nhà đầu tư sẽ phân tích thị trường từ bức tranh tổng thể đến từng cổ phiếu riêng lẻ. Cách này khác với cách tiếp cận từ dưới lên khi quá trình phân tích sẽ bắt đầu với các nguyên tắc cơ bản của từng cổ phiếu và cuối cùng mở rộng ra bao gồm cả nền kinh tế toàn cầu.

Phân tích bắt đầu từ mức độ cao nhất: Góc nhìn toàn cầu

Bởi vì cách tiếp cận từ trên xuống bắt đầu từ góc nhìn cao nhất nên bước đầu tiên là xác định tình trạng của nền kinh tế thế giới. Điều này được thực hiện bằng cách phân tích tình hình kinh tế không chỉ của các nước đã phát triển mà cả các nước mới nổi. Một cách nhanh chóng để xác định tình trạng của một nền kinh tế là xem xét tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong vài năm qua và các ước tính trong tương lai. Thông thường, các nước thuộc thị trường mới nổi sẽ có mức tăng trưởng tốt nhất khi so sánh với các nước đã phát triển.

Nhưng thật không may, bởi vì chúng ta đang sống trong thời điểm mà chiến tranh và căng thẳng địa chính trị gia tăng nên chúng ta phải lưu tâm đến cả những yếu tố hiện đang ảnh hưởng đến từng khu vực trên thế giới. Một số khu vực và quốc gia trên thế giới sẽ bị gạt ra ngoài tầm ngắm và sẽ không còn được đưa vào phân tích do mức độ bất ổn tài chính của các nền kinh tế này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khoản đầu tư nào.

Phân tích xu hướng

Sau khi xác định các khu vực có tỷ lệ lợi nhuận rủi ro cao, bước tiếp theo là sử dụng biểu đồ và phương pháp phân tích kỹ thuật để xác định các xu hướng vĩ mô. Bằng cách nhìn vào biểu đồ dài hạn về các chỉ số kinh tế của các quốc gia cụ thể và chỉ số thị trường chứng khoán rộng lớn, chúng ta có thể xác định liệu thị trường chứng khoán được quan tâm đang trong xu hướng tăng và đáng phân tích tiếp hay đang trong xu hướng giảm và không phải là nơi thích hợp để đầu tư tại thời điểm này. Hai bước đầu tiên này có thể giúp bạn khám phá ra các quốc gia phù hợp với mong muốn và nhu cầu đa dạng hóa của mình.

Nhìn vào nền kinh tế nội địa

Bước thứ ba là phân tích sâu hơn về nền kinh tế của quốc gia bạn và sức mạnh của thị trường chứng khoán. Bằng cách xem xét các chỉ số kinh tế như lãi suất, lạm phát và tỉ lệ việc làm, chúng ta có thể xác định sức mạnh thị trường hiện tại và có dự đoán chính xác hơn về những thay đổi trong tương lai. Thông thường vẫn có sự khác nhau giữa câu chuyện được “kể” qua các con số kinh tế và xu hướng của các chỉ số thị trường chứng khoán.

Do vậy, bước cuối cùng trong phân tích vĩ mô là phân tích các chỉ số chứng khoán chính của nền kinh tế, ví dụ như ở Hoa kỳ là S&P 500 và Nasdaq. Cả phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật đều có thể được sử dụng làm “phong vũ biểu” (phương pháp phân tích và dự báo xu hướng) để xác định mức độ ổn định của các chỉ số. Các nguyên tắc cơ bản của thị trường có thể được xác định bởi các tỷ lệ như giá trên thu nhập, giá trên doanh thu và tỷ suất cổ tức. So sánh các con số với các thông tin trong quá khứ có thể giúp xác định xem mức độ thị trường trong lịch sử là quá mua hay quá bán. Phân tích kỹ thuật sẽ giúp xác định vị trí của thị trường trong chu kỳ dài hạn. Hãy sử dụng các biểu đồ thể hiện số liệu trong vài thập kỷ qua và chia đơn vị thời gian theo chế độ xem theo ngày. Ví dụ: các chỉ báo như đường trung bình động 50 ngày và 200 ngày giúp chúng ta tìm ra xu hướng thị trường hiện tại và liệu các nhà đầu tư có nên đầu tư nhiều vào cổ phiếu hay không.

Tại bước này, quy trình đã giúp chúng ta tiếp cận thị trường dưới gốc độ vĩ mô và xác định sự phân bổ tài sản phù hợp. Nếu sau một vài bước đầu tiên, chúng ta nhận thấy rằng kết quả là lạc quan, thì có nhiều khả năng nên đầu tư phần lớn tài sản vào thị trường chứng khoán. Mặt khác, nếu triển vọng ảm đạm, sự phân bổ sẽ chuyển trọng tâm từ cổ phiếu sang các khoản đầu tư thận trọng hơn như các khoản đầu tư mang lại thu nhập cố định và thị trường tiền tệ.

Phân tích vi mô: Khoản đầu tư này có phù hợp với bạn không?

Quyết định phân bổ tài sản như nào mới chỉ đánh dấu một nửa chặng đường đầu tư. Bước quan trọng tiếp theo sẽ giúp các nhà đầu tư xác định lĩnh vực nào cần tập trung khi tìm kiếm các khoản đầu tư cụ thể như cổ phiếu và quỹ hoán đổi danh mục (ETF). Phân tích ưu và nhược điểm của các lĩnh vực cụ thể (chẳng hạn chăm sóc sức khỏe, công nghệ và khai thác) sẽ thu hẹp quá trình tìm kiếm hơn nữa. Quá trình phân tích các ngành cũng tận dụng các chiến thuật được sử dụng trong cách tiếp cận ở trên, chẳng hạn như phân tích cơ bản và kỹ thuật.

Ngoài các công cụ đã đề cập, nhà đầu tư còn phải xem xét triển vọng dài hạn của các ngành cụ thể. Ví dụ, sự bùng nổ trong thập kỷ tới của số người già thuộc thế hệ sinh trong giai đoạn từ 1950 – 1969 có thể đóng vai trò làm động lực thúc đẩy chính cho các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe và hoạt động giải trí dành cho người nhàn rỗi. Trong khi đó, nhu cầu năng lượng ngày càng tăng cùng với giá cả leo thang lại là một yếu tố có tính dài hạn khác có thể mang lại lợi ích cho các ngành năng lượng thay thế và dầu khí. Sau khi toàn bộ lượng thông tin được xử lý, một số lĩnh vực sẽ vươn lên dẫn đầu và mang đến cho các nhà đầu tư những cơ hội tốt nhất.

Sự xuất hiện của các quỹ ETF và quỹ tương hỗ theo từng lĩnh vực cụ thể đã cho phép quy trình tiếp cận từ trên xuống kết thúc tại bước này trong một số tình huống nhất định. Ví dụ nếu một nhà đầu tư quyết định lĩnh vực công nghệ sinh học phải chiếm tỉ trọng đáng kể trong danh mục đầu tư của họ thì họ có thể chọn mua một quỹ ETF hoặc quỹ tương hỗ dầu tư vào các cổ phiếu công nghệ sinh học. Thay vì chuyển sang bước tiếp theo trong quy trình và chấp nhận rủi ro của cổ phiếu riêng lẻ, thì nhà đầu tư có thể chọn đầu tư vào tổng thể lĩnh vực đó.

Tuy nhiên, nếu một nhà đầu tư cảm thấy sẵn sàng chấp nhận rủi ro tăng thêm khi chọn và mua một cổ phiếu riêng lẻ để có cơ hội nhận thêm lợi nhuận, thì sẽ có thêm một bước bổ sung trong quy trình. Bước cuối cùng của phương pháp tiếp cận từ trên xuống này thường là giai đoạn chuyên sâu nhất vì nó liên quan đến việc phân tích các cổ phiếu riêng lẻ với một số khía cạnh.

Phân tích cơ bản bao gồm nhiều phép đo khác nhau như tỷ lệ giá/thu nhập so với tăng trưởng, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu và tỷ suất cổ tức, v.v... Một khía cạnh không thể thiếu trong phân tích cổ phiếu riêng lẻ đó là tiềm năng tăng trưởng của công ty trong vài năm tới. Thông thường, nhà đầu tư muốn sở hữu một cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng cao vì những cổ phiếu này có nhiều khả năng tăng giá cao.

Phân tích kỹ thuật sẽ tập trung vào các biểu đồ tuần trong dài hạn cũng như các biểu đồ ngày để xác định giá mua vào. Tại đây, các cổ phiếu riêng lẻ được chọn và quá trình mua bắt đầu.

Các ưu điểm của phương pháp tiếp cận từ trên xuống

Những người ủng hộ phương pháp từ trên xuống cho rằng hệ thống này có thể giúp các nhà đầu tư xác định mức phân bổ tài sản lý tưởng cho danh mục đầu tư trong bất kỳ điều kiện thị trường nào. Thông thường, cách tiếp cận từ trên xuống sẽ giúp phát hiện ra một tình huống có thể không thích hợp cho các khoản đầu tư lớn vào cổ phiếu. Khả năng giữ cho các nhà đầu tư không đầu tư quá mức vào cổ phiếu trong thời kỳ thị trường giá xuống là lợi ích lớn nhất mà cách tiếp cận này mang lại. Khi thị trường đang trong xu hướng giảm, xác suất chọn được các khoản đầu tư có khả năng sinh lời sẽ giảm đáng kể ngay cả khi cổ phiếu đó đáp ứng tất cả các điều kiện bắt buộc. Trong khi đó, nếu sử dụng các tiếp cận từ dưới lên, nhà đầu tư sẽ xác định loại cổ phiếu cần mua trước khi xem xét trạng thái của thị trường. Cách tiếp cận này có thể dẫn đến việc các nhà đầu tư tập trung quá nhiều với cổ phiếu và danh mục đầu tư có thể sẽ bị ảnh hưởng.

Các lợi ích khác của cách tiếp cận từ trên xuống bao gồm tính đa dạng hóa không chỉ giữa các lĩnh vực hàng đầu mà còn cả các thị trường nước ngoài hàng đầu. Nó giúp các nhà đầu tư có được một danh mục đầu tư được đa dạng hóa với các lĩnh vực và thị trường đáng đầu tư nhất. Loại hình đầu tư này được hiểu theo kiểu "đa dạng hóa trong sự tập trung”, một sự kết hợp giữa tính tập trung và tính đa dạng hóa.

Nhược điểm của cách tiếp cận đầu tư từ trên xuống

Nhìn chung, cách tiếp cận từ trên xuống nghe có vẻ dễ hiểu; song, nhà đầu tư cũng cần phải xem xét một vài yếu tố khác. Trước hết, vẫn có khả năng nghiên cứu của bạn không chính xác và khiến bạn bỏ lỡ cơ hội. Ví dụ: nếu cách tiếp cận từ trên xuống cho thấy thị trường sẽ tiếp tục đi xuống trong tương lai gần, thường bạn sẽ đầu tư vào cổ phiếu ít hơn. Tuy nhiên, nếu phân tích của bạn sai và thị trường phục hồi, danh mục đầu tư của bạn sẽ không theo kịp thị trường và bỏ lỡ đà phục hồi.

Sau đó là vấn đề đầu tư quá mức vào một thị trường tăng giá, có thể gây hao tiền tốn của trong dài hạn. Một vấn đề khác đối với cách tiếp cận này liên quan đến việc loại bỏ một số ngành ra khỏi phân tích. Khi đó, tất cả các cổ phiếu trong ngành đó sẽ không bao giờ được để ý tới. Thường thì cổ phiếu đi đầu trong ngành đó cũng sẽ bị bỏ qua và sẽ không bao giờ lọt vào danh mục đầu tư. Kết quả là các nhà đầu tư có thể bỏ lỡ những cổ phiếu giá hời khi thị trường xuống gần mức thấp.

Kết luận

Cuối cùng, các nhà đầu tư phải nhớ rằng có các cách tiếp cận đầu tư khác nhau và mọi cách tiếp cận đều có ưu và nhược điểm riêng. Một trong những chìa khóa để trở thành một nhà đầu tư dài hạn thành công là tìm ra một cách tiếp cận phù hợp nhất với mục tiêu của bạn.

Hậu Dương - Theo investopedia.com