Cuộc đua dự trữ vàng: Trung Quốc trở thành người chơi bí ẩn nhất thế giới

Trong khi giá vàng liên tiếp lập đỉnh, Trung Quốc được cho là đang âm thầm tích trữ lượng vàng khổng lồ – gấp nhiều lần con số chính thức – như một phần trong chiến lược phi đô la hóa, khiến thị trường thế giới biến động mạnh.

Bức màn bí mật phủ lên thị trường vàng toàn cầu

Khi giá vàng vượt qua mọi kỷ lục lịch sử, giới đầu tư toàn cầu bắt đầu tự hỏi: Ai đang mua, và tại sao giá không ngừng tăng?
Câu trả lời, theo nhiều chuyên gia, nằm ở Trung Quốc – quốc gia đang tiến hành một chiến dịch mua vàng “im lặng nhưng bền bỉ”, được cho là gấp hàng chục lần con số công bố chính thức.

Sự thiếu minh bạch này không chỉ làm thị trường vàng trở nên khó đoán, mà còn khiến giới tài chính tin rằng Bắc Kinh đang chủ động viết lại trật tự dự trữ toàn cầu, khi ngày càng nhiều quốc gia tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng USD.

Khi dữ liệu chính thức chỉ là “phần nổi của tảng băng”

Theo số liệu công khai của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC), lượng vàng mua vào trong năm 2025 chỉ đạt khoảng vài tấn mỗi tháng — 1,9 tấn trong tháng 8, 1,9 tấn tháng 7 và 2,2 tấn tháng 6.
Nhưng những người trong ngành cho rằng thực tế cao hơn gấp 10 lần.

Một báo cáo của Société Générale ước tính rằng Trung Quốc đã mua hơn 250 tấn vàng trong năm nay, chiếm hơn 1/3 tổng lượng mua của các ngân hàng trung ương toàn cầu.

“Trung Quốc đang mua vàng như một phần trong chiến lược phi đô la hóa,” ông Jeff Currie, Giám đốc chiến lược năng lượng tại Carlyle, nhận định.
“Không giống như dầu mỏ có thể được theo dõi bằng vệ tinh, vàng là loại hàng hóa gần như không thể giám sát. Không ai biết chính xác ai đang mua, và mua bao nhiêu.”

Chiến lược phi đô la hóa – mục tiêu sâu xa của Bắc Kinh

Trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã từng bước thoát khỏi sự thống trị của đồng USD trong thương mại quốc tế.
Bên cạnh việc thúc đẩy thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ (CNY), nước này cũng đang chuyển dần một phần dự trữ ngoại hối sang vàng – tài sản có khả năng phòng vệ trước biến động địa chính trị và các lệnh trừng phạt tài chính.

Vàng mang lại cho Trung Quốc hai lợi thế chiến lược rõ rệt:

Tự chủ dự trữ quốc gia – tránh phụ thuộc vào hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT vốn do Mỹ kiểm soát.

Tăng uy tín đồng Nhân dân tệ – khi đồng tiền này được hậu thuẫn bởi lượng vàng vật chất khổng lồ.

Theo ông Bruce Ikemizu, Giám đốc Hiệp hội Thị trường Vàng thỏi Nhật Bản, dự trữ vàng thực tế của Trung Quốc có thể đã lên tới 5.000 tấn, gấp đôi con số mà PBoC công bố.

“Ngày nay, không ai còn tin tuyệt đối vào số liệu chính thức – đặc biệt là khi nói về vàng của Trung Quốc,” ông nói thêm.

Ngân hàng trung ương toàn cầu: mua nhiều, báo cáo ít

Không chỉ riêng Trung Quốc, các ngân hàng trung ương khác cũng đang trở nên kín tiếng hơn trong việc công bố dữ liệu mua vàng.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), chỉ khoảng 1/3 tổng lượng mua được báo cáo cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), giảm mạnh từ mức 90% cách đây bốn năm.

Trong thập kỷ qua, tỷ trọng vàng trong tổng dự trữ toàn cầu (ngoại trừ Mỹ) đã tăng từ 10% lên 26%, đưa vàng trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới chỉ sau đồng USD.

Các chuyên gia cho rằng việc giấu bớt thông tin là có chủ ý.

“Việc công khai mua vàng có thể khiến một quốc gia trở thành mục tiêu chính trị,” bà Nicky Shiels – nhà phân tích tại MKS Pamp (Thụy Sĩ) giải thích.
“Vàng là lá chắn tài chính trước Mỹ. Với nhiều nền kinh tế mới nổi, việc giữ bí mật là chiến lược cần thiết.”

Trung Quốc và “nghệ thuật giấu vàng”

Theo các nguồn tin nội bộ, chương trình mua vàng của Trung Quốc do Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE) quản lý, hoạt động theo mục tiêu 1 năm và 5 năm.
Tuy nhiên, SAFE không đơn độc. Các tổ chức khác như Quỹ đầu tư quốc gia (CIC) và quân đội Trung Quốc cũng được cho là tham gia gom vàng, nhưng không bắt buộc phải báo cáo công khai.

Một phương pháp gián tiếp để đo lường là so sánh xuất khẩu vàng của Anh sang Trung Quốc.
Các thỏi vàng lớn (loại 400 oz) – thường được các ngân hàng trung ương ưa chuộng – chủ yếu được tinh luyện tại London. Từ dữ liệu này, Société Générale ước tính rằng Trung Quốc có thể nhập 250 tấn vàng chỉ trong năm nay.

Một báo cáo của Plenum Research (Bắc Kinh) thậm chí còn cho rằng “khoảng trống vàng” của Trung Quốc – chênh lệch giữa nhập khẩu ròng, sản lượng nội địa và dữ liệu chính thức – đạt 1.351 tấn năm 2023 và 1.382 tấn năm 2022, cao gấp 6 lần so với số liệu công bố.

Khi vàng trở thành công cụ ngoại giao mềm

Song song với việc mở rộng kho dự trữ, Bắc Kinh đang khéo léo sử dụng vàng như một công cụ ngoại giao mềm.
Gần đây, Campuchia đã đồng ý gửi lượng vàng mới mua (thanh toán bằng Nhân dân tệ) vào kho lưu trữ của Sàn Giao dịch Vàng Thượng Hải tại Thâm Quyến.
Đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang muốn biến mình thành trung tâm lưu trữ và thanh toán vàng của châu Á, thách thức vai trò truyền thống của London.

Điều này phù hợp với tham vọng dài hạn của Bắc Kinh: đặt Nhân dân tệ vào vị trí đồng tiền dự trữ toàn cầu, và vàng chính là “lá bài” quan trọng trong ván cờ đó.

Hệ quả: Thị trường vàng bước vào kỷ nguyên mới

Sự gia tăng mạnh mẽ của các giao dịch vàng “không minh bạch” đã khiến thị trường thế giới rơi vào giai đoạn biến động khó dự đoán.
Khi các ngân hàng trung ương trở thành người mua lớn nhất – nhưng lại không công khai hành động của mình – giới phân tích buộc phải dựa vào các nguồn dữ liệu gián tiếp, từ lượng vận chuyển đến số sê-ri thỏi vàng.

Giá vàng hiện đã vượt mốc 4.300 USD/ounce, trong khi đồng USD vẫn mạnh, điều chưa từng thấy trong lịch sử.
Điều đó cho thấy vàng đang được định giá không chỉ bằng kinh tế, mà còn bằng địa chính trị.

“Không ai thực sự biết Trung Quốc đang nắm bao nhiêu vàng,” ông Adrian Ash, Giám đốc nghiên cứu tại BullionVault, nói.
“Thị trường vàng của Trung Quốc là một bí ẩn – được bọc trong một lớp mờ đục, khiến mọi dự đoán trở thành một trò chơi xác suất.”

Kết luận: Khi vàng trở lại ngai vàng tài chính

Nếu như thập kỷ qua là thời kỳ thống trị của USD và công nghệ, thì thập kỷ tới có thể là kỷ nguyên hồi sinh của vàng.
Trong khi phương Tây tiếp tục vận hành dựa trên tín dụng và nợ công, Trung Quốc đang chọn một chiến lược khác: dự trữ tài sản thực, bền vững và phi chính trị.

Điều này không chỉ định hình lại cấu trúc dự trữ toàn cầu, mà còn có thể đưa giá vàng lên những đỉnh mới trong lịch sử — đặc biệt nếu xu hướng mua kín của các ngân hàng trung ương tiếp diễn.

Thị trường vàng thế giới, có lẽ, đang bước vào một thời kỳ hoàng kim mới – nơi những giao dịch thầm lặng lại tạo nên sóng lớn nhất.

Câu hỏi thường gặp

1️⃣ Vì sao Trung Quốc âm thầm mua vàng thay vì công khai?
→ Bắc Kinh muốn tránh gây biến động giá và tránh căng thẳng chính trị với Mỹ, trong khi vẫn mở rộng dự trữ chiến lược.

2️⃣ Lượng vàng thực tế của Trung Quốc là bao nhiêu?
→ Ước tính lên đến 5.000 tấn, cao gấp đôi số liệu công bố, theo các nguồn phân tích quốc tế.

3️⃣ Việc này tác động thế nào đến giá vàng toàn cầu?
→ Nhu cầu khổng lồ và không được báo cáo khiến giá vàng liên tục lập đỉnh và khó dự đoán hơn bao giờ hết.

4️⃣ Chiến lược này có mục tiêu gì?
→ Là một phần trong chiến lược phi đô la hóa – giảm phụ thuộc vào USD và củng cố vị thế của đồng Nhân dân tệ trong hệ thống tài chính toàn cầu.