Đài Loan công bố gói chi tiêu quốc phòng bổ sung 40 tỷ USD nhằm tăng cường năng lực phòng thủ trước áp lực quân sự ngày càng lớn từ Trung Quốc.

1. Đài Loan đẩy mạnh chi tiêu quốc phòng giữa căng thẳng leo thang

Ngày 26/11, Tổng thống Đài Loan Lai Thanh Đức cho biết chính quyền sẽ trình lên một ngân sách quốc phòng bổ sung trị giá 40 tỷ USD (tương đương 1,25 nghìn tỷ Đài tệ). Gói chi tiêu này nhằm nhấn mạnh quyết tâm tự vệ của hòn đảo khi phải đối mặt với mối đe dọa gia tăng từ Trung Quốc.

Trong 5 năm qua, Bắc Kinh liên tục áp đặt sức ép quân sự và chính trị, bao gồm các cuộc tập trận quy mô lớn, áp sát không phận – hải phận Đài Loan, đồng thời tăng cường các tuyên bố chủ quyền. Đài Loan luôn bác bỏ mạnh mẽ các yêu sách này và khẳng định họ hoàn toàn độc lập trên thực tế.

Song song đó, Mỹ cũng nhiều lần kêu gọi Đài Loan tăng chi cho quốc phòng – tương tự sức ép Washington đặt lên các nước châu Âu trong chi tiêu NATO. Tổng thống Lai từng đặt mục tiêu nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP vào năm 2030, thể hiện định hướng dài hạn trong hiện đại hóa quân đội.

2. “Không thể thỏa hiệp trước sự xâm lược”: Thông điệp cứng rắn từ chính quyền Đài Loan

Công bố gói chi tiêu bổ sung, Tổng thống Lai nhấn mạnh bài học từ lịch sử: nhượng bộ trước sự xâm lược chỉ dẫn đến nô dịch.

“Không có chỗ cho sự thỏa hiệp về an ninh quốc gia,” ông phát biểu tại Văn phòng Tổng thống.
“Chủ quyền quốc gia cùng các giá trị cốt lõi như tự do và dân chủ là nền tảng của Đài Loan.”

Gói ngân sách dự kiến được triển khai trong giai đoạn 2026–2033, ưu tiên cho:

Tên lửa tầm xa

Máy bay không người lái (UAV)

Hệ thống phòng không mới “T-Dome” – nhằm tăng khả năng đánh chặn đa tầng trước các đợt tấn công tên lửa từ Trung Quốc

Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Tự Đồng cho biết đây là các hạng mục cấp thiết giúp Đài Loan nâng cao khả năng tác chiến bất đối xứng – một học thuyết được Washington khuyến nghị từ nhiều năm qua.

3. Chiến lược phòng thủ bất đối xứng: “Ít mà mạnh”, tập trung vào hiệu quả răn đe

Quân đội Đài Loan nhỏ hơn đáng kể so với Trung Quốc, nên Đài Bắc theo đuổi chiến lược bất đối xứng nhằm:

Tăng cường sự linh hoạt của lực lượng

Nâng khả năng tấn công chính xác

Gây tổn thất lớn cho đối phương với chi phí thấp hơn

Riêng năm 2026, ngân sách quốc phòng của Đài Loan dự kiến đạt 949,5 tỷ TWD (khoảng 30,3 tỷ USD), tương đương 3,32% GDP – lần đầu tiên vượt mốc 3% kể từ năm 2009.

Mục tiêu của chiến lược này là tạo khả năng răn đe đủ mạnh để giảm nguy cơ xung đột trong tương lai.

4. Mỹ ủng hộ mạnh mẽ gói chi tiêu mới của Đài Loan

Đại diện Mỹ tại Đài Bắc, ông Raymond Greene, lên tiếng ủng hộ quyết định của Đài Loan, cho rằng gói ngân sách là “một bước tiến quan trọng” trong việc củng cố hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan.

“Mỹ ủng hộ việc Đài Loan nhanh chóng sở hữu các năng lực phòng thủ bất đối xứng quan trọng,” Greene chia sẻ.

Mỹ, theo luật Taiwan Relations Act, có trách nhiệm hỗ trợ Đài Loan duy trì khả năng tự vệ, dù hai bên không có quan hệ ngoại giao chính thức.

5. Thách thức lớn nhất: Quốc hội Đài Loan do phe đối lập kiểm soát

Dù chính phủ cam kết mạnh mẽ, quốc hội Đài Loan do Quốc dân Đảng (KMT) chiếm đa số có thể tạo ra rào cản lớn.

Bà Trịnh Lệ Vân, Chủ tịch KMT, bày tỏ lập trường thận trọng:

không trực tiếp tuyên bố sẽ phủ quyết ngân sách,

nhưng kêu gọi chính phủ “tránh đẩy Đài Loan đến bờ vực xung đột”.

Bà nhấn mạnh mong muốn hòa bình của người dân Đài Loan:

“Chúng tôi yêu hòa bình và mong tránh xa ngọn lửa chiến tranh.”

6. Trung Quốc phản ứng mạnh: “Đài Loan đang nghe theo lực lượng bên ngoài”

Tại Bắc Kinh, Người phát ngôn Văn phòng Sự vụ Đài Loan, ông Bành Khiết Năng, cáo buộc Đài Loan “để thế lực bên ngoài thao túng”. Trung Quốc chỉ trích mạnh mẽ việc Đài Bắc “lãng phí nguồn lực đáng lẽ dùng cho dân sinh và kinh tế để chạy theo mua vũ khí”.

Bắc Kinh gọi chính sách quốc phòng mới của Đài Bắc là:

“Con đường dẫn Đài Loan vào thảm họa.”

Bên cạnh đó, tranh cãi mới giữa Trung Quốc và Nhật Bản liên quan đến khả năng bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị tấn công cũng khiến căng thẳng khu vực gia tăng.

7. Ý nghĩa chiến lược của gói chi tiêu 40 tỷ USD

Gói ngân sách bổ sung mang nhiều tầng ý nghĩa:

• Khẳng định quyết tâm phòng thủ của Đài Loan

Đài Bắc gửi thông điệp rõ ràng: họ sẵn sàng đầu tư dài hạn để tự bảo vệ trước các nguy cơ.

• Gia tăng yếu tố răn đe

Năng lực phòng thủ mạnh hơn làm tăng chi phí nếu Trung Quốc cân nhắc hành động quân sự.

• Thể hiện vai trò của Mỹ

Washington vẫn là nhân tố quan trọng trong an ninh khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

• Tác động đến môi trường địa chính trị Đông Á

Căng thẳng Mỹ – Trung, tranh cãi Trung – Nhật, và chính trường Đài Loan sẽ là ba biến số lớn trong thời gian tới.

Câu hỏi thường gặp

1. Vì sao Đài Loan cần gói ngân sách quốc phòng bổ sung?

Vì Trung Quốc tăng cường áp lực quân sự và chính trị, buộc Đài Loan phải nâng cao khả năng phòng thủ để bảo đảm an ninh.

2. Gói ngân sách 40 tỷ USD sẽ được sử dụng cho những hạng mục nào?

Gồm tên lửa, UAV, các hệ thống phòng không mới như T-Dome và nhiều năng lực bất đối xứng khác.

3. Gói chi tiêu này có cần quốc hội Đài Loan thông qua không?

Có. Quốc hội do phe đối lập kiểm soát, vì vậy khả năng phê duyệt vẫn còn nhiều bất định.

4. Mỹ có vai trò gì trong vấn đề này?

Mỹ ủng hộ Đài Loan tăng chi quốc phòng và sẽ tiếp tục hỗ trợ các năng lực tự vệ theo luật hiện hành.