Ông lớn xe điện Tesla " lung lay " ngôi vương

Thị phần của xe điện dù đang ở mức thấp, nhưng tăng đều theo thời gian, và cái tên dẫn đầu vẫn là Tesla – nhà tiên phong trong cả ba lĩnh vực: thiết kế, sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, cuộc đua sản xuất và phát triển xe điện đang nóng hơn bao giờ hết trong thời gian gần đây với nhiều tên tuổi như Volkswagen, BMW, Hyundai, GM hay Honda. Thậm chí, thị trường xe điện cũng chứng kiến sự vươn lên rất nhanh chóng của các hãng xe đến từ Trung Quốc như BYD, Nio, Xpeng hay Li Auto. Các đối thủ ‘bám đuôi’ ngày càng đông hơn, nếu Tesla không hành động thì ‘ngôi vương’ xe điện khó có thể giữ vững.

Bối cảnh hiện tại

Năm 2021, trong bối cảnh đại dịch hoành hành khắp nơi, Tesla vẫn bán được hơn 936.000 xe, chiếm gần 14% thị phần. Theo sau Tesla là tập đoàn Volkswagen, hơn 11%; thứ ba là BYD – một thương hiệu đến từ Trung Quốc, được 9%; rồi đến General Motors, khoảng 7,6%; và thứ năm là Stellantis – công ty mẹ của những thương hiệu khá quen thuộc Peugeot, Jeep, Citroen, Fiat, Chrysler và cả Maserati. 

Hiện Trung Quốc vẫn là thị trường xe điện lớn nhất thế giới (34%), tiếp theo là Mỹ (28%) và Đức (11%). Châu Á cũng là khu vực đi đầu trong việc chuyển đổi từ xe hơi truyền thống sang xe điện, vượt trội so với châu Âu và khu vực Bắc Mỹ.

Lợi thế lớn nhất của Tesla ở thời điểm này chính là không phải tốn chi phí nuôi một bộ máy quá cồng kềnh. Tesla không có mạng lưới đại lý dầy đặc, không có công đoàn cố định hay những công ty – thương hiệu lớn “buộc phải” kế thừa và quản lý.

Al Bedwell, nhà phân tích của LMC Automotive cho biết: “Đây là vấn đề nan giải đối với bất kỳ hãng xe hơi truyền thống nào muốn tham gia vào lĩnh vực xe điện một cách toàn diện. Họ không thể ngay lập tức từ bỏ các dòng sản phẩm truyền thống, vẫn phải hỗ trợ mọi hoạt động thông thường, dù tốn kém, vì đó vẫn là kênh doanh thu chính.”

Buộc phải đẩy nhanh quá trình chuyển đổi

Tuy nhiên, có nhiều lý do để các hãng xe này đẩy nhanh quá trình chuyển đổi. Thứ nhất là quy định nghiêm ngặt của Liên minh châu Âu (EU) về việc giảm lượng phát thải CO2 của ô tô. Thứ hai là việc Chính phủ Trung Quốc đã triển khai hệ thống kiểm soát, buộc các thương hiệu phải sản xuất “xe sạch”, hoặc mua tín dụng cho lượng CO2 mà xe hơi của họ thải ra môi trường.

Như Volkswagen, khoản tiền phạt 30 tỷ USD vì gian lận khí thải là một cú sốc lớn với hãng xe Đức, đồng thời, biến ban lãnh đạo thành những người nhiệt thành nhất trong việc nghiên cứu và phát triển xe điện. “Volkswagen sẽ thay đổi hoàn toàn”, Giám đốc điều hành Herbert Diess (người đã từ chức ngày 1/9/2022) cho biết. Đến cuối năm 2022, ông vẫn được bầu chọn là nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong ngành công nghiệp xe điện, xếp trên cả tỷ phú Elon Musk, người đứng đầu Tesla, Inc.

Chỉ trong vỏn vẹn 2 năm, đã có hơn 41.000 chiếc xe điện hạng sang Porsche Taycan được giao tới tay khách hàng. Một thương hiệu khác cũng thuộc quản lý của Volkswagen là Audi đã lên kế hoạch bán 12 mẫu xe điện từ nay tới năm 2025. Tập đoàn Volkswagen được LMC Automotive dự báo sẽ bán được 1,4 triệu xe điện trong năm 2025, qua đó “nẫng tay trên” vị trí dẫn đầu từ tay Tesla. Khó khăn nhưng không phải là bất khả thi. 

Trước cuộc đua gắt gao, Tesla cũng có động thái gây sốc: giảm giá các sản phẩm xe điện (EV) tại thị trường Mỹ và châu Âu đến 20%. Động thái đánh dấu sự đảo ngược trong chiến lược kinh doanh mà hãng xe này đã theo đuổi trong năm 2021-2022.

Sau khi Tesla triển khai đợt giảm giá, cùng với trợ cấp của chính phủ, giá thành của dòng xe Model Y có thể giảm đến 31%.

Tuy nhiên, chiến lược giảm giá sâu này cũng dẫn đến nhiều tranh cãi. Trong khi nhiều nhà đầu tư cho rằng động thái này sẽ giúp thúc đẩy doanh số trong năm 2023, thì nhiều khách hàng của Tesla cảm thấy bất mãn khi họ vừa quyết định mua sản phẩm ngay trước đợt giảm giá.

Hồi giữa tháng 1, Tesla đã tiến hành chiết khấu 6-13,5% đối với sản phẩm EV tại thị trường Trung Quốc, dẫn đến việc nhiều khách hàng đã kéo đến các cơ sở của Tesla yêu cầu bồi thường.

Tesla đã giảm giá tại Trung Quốc và các thị trường châu Á khác ngay sau khi bổ nhiệm CEO khu vực mới là ông Tom Zhu. Các nhà phân tích cho rằng quyết định giảm giá sản phẩm tại thị trường Trung Quốc sẽ thúc đẩy nhu cầu về EV và tăng áp lực cạnh tranh giữa các thương hiệu EV.

Nỗ lực tuy không nhiều nhưng cũng đã cho thấy nếu cứ mãi ngủ quên trên chiến thắng, thì chẳng mấy chốc vị trí số 1 về xe điện của Tesla sẽ thuộc về một đối thủ cạnh tranh khác.

Theo Như Mai tổng hợp