Tesla : Công ty công nghệ hay là hãng oto?

Một xu hướng của cổ phiếu ngụ ý nhà đầu tư không còn nghĩ Tesla sẽ thống trị thế giới.

Sau khi vốn hóa thị trường của Tesla vượt mặt Toyota để trở thành công ty ô tô giá trị nhất thế giới vào mùa hè năm 2020, cả những người hâm mộ trung thành với công ty và những người hoài nghi đều đã triển khai một đơn vị đo lường mới cho hãng EV. Khi giá cổ phiếu của ông lớn xe điện (EV) tăng lên, giá trị của công ty đã được đo lường bằng tổng giá trị của hai, rồi 5, rồi 10 hãng ô tô lớn tiếp theo. Một năm trước, giá trị thị trường của Tesla đã vượt qua ngưỡng 1,2 nghìn tỷ USD, nhiều hơn hầu hết các công ty ô tô khác cộng lại. Kể từ đó, cổ phiếu của Tesla đã bốc hơi 71% giá trị – một  con số vượt quá giá trị của hầu hết ngành ô tô. Kết quả là tài sản của ông chủ “sớm nắng chiều mưa” Elon Musk đã giảm hơn 200 tỷ USD trong khoảng thời gian này. 

Sụt giảm mới nhất đã xảy ra vào ngày 3 tháng 1, sau khi Tesla không đạt kỳ vọng của các nhà phân tích về số lượng giao hàng trong quý thứ ba liên tiếp và báo cáo khoảng cách ngày càng lớn giữa số lượng sản xuất và giao hàng, cho thấy nhu cầu đối với xe điện của công ty đang suy giảm. Hãng EV tiên phong đã mất 12% giá trị vốn hóa thị trường — khoảng 50 tỷ USD, hoặc một công ty Ford Motor — chỉ trong một ngày. Ngay cả những nhà đầu tư lạc quan hiện cũng nghi ngờ khả năng Musk sẽ thực hiện được lời hứa sản xuất 20 triệu ô tô mỗi năm vào năm 2030 hay “Autopilot” của Tesla sắp trở thành hệ thống lái hoàn toàn tự động thay đổi thế giới. Tuy nhiên, lý do chính khiến thị trường đánh giá lại triển vọng dành cho Tesla là nhận thức rõ ràng công ty chủ yếu là một nhà sản xuất ô tô – và ông chủ của họ không phải là siêu nhân.

Khoảng cách định giá đang thu hẹp. Vốn hóa thị trường (nghìn tỷ USD) của Tesla so với một số hãng ô tô lớn khác.

Musk đã luôn xem công ty của mình là một công ty công nghệ, ngang hàng với những “người khổng lồ” kỹ thuật số như Alphabet, Apple hay Meta, chứ không phải những “ông lớn làm từ kim loại” trong nền kinh tế cũ như Toyota hay Volkswagen. Trong một thời gian, thị trường cũng vậy — đầu tiên là khi các cổ phiếu công nghệ tăng vọt trong bối cảnh mọi thứ liên quan đến kỹ thuật số bùng nổ trong thời gian đại dịch, sau đó là khi chúng sụt giảm vào năm ngoái, khi tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực công nghệ bắt đầu chậm lại và lãi suất cao hơn làm suy giảm giá trị quy về hiện tại của lợi nhuận hứa hẹn trong tương lai.

Tuy nhiên, trong vài tháng qua, giá cổ phiếu Tesla đã bị điều chỉnh mạnh hơn so với các ông lớn công nghệ. Sụt giảm này xảy ra trùng hợp với những khó khăn “trần tục” hơn của công ty với tư cách là một hãng ô tô. Mặc dù đã tránh được vấn đề tồi tệ nhất là tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng gây ra bởi đại dịch, Tesla đã bị cuốn vào quyết định chấm dứt nỗ lực zero-Covid trong hỗn loạn của Trung Quốc. Nhà máy lớn của Tesla ở Thượng Hải đã bị ảnh hưởng bởi việc ngừng hoạt động liên quan đến đại dịch. Và sau khi thiết lập lộ trình cho quá trình chuyển đổi xe điện của ngành, giờ đây công ty tiên phong đang phải đối mặt với rất nhiều cạnh tranh từ cả các đối thủ lâu đời và một loạt người chơi mới đã được truyền cảm hứng từ chính công ty của Musk. Vài ngày sau khi Tesla báo cáo những con số đáng thất vọng, Volkswagen đã tiết lộ mẫu id.7 như một lời thách thức với mẫu xe saloon Model 3 cấp thấp của Tesla.

Về phần mình, những người mua xe điện đang có vẻ ít sẵn sàng hơn so với nhóm khách hàng thích nghi nhanh để bỏ qua chất lượng sản xuất đáng ngờ của Tesla và chất lượng nội thất tốt hơn của một chiếc xe khác rẻ hơn nhiều. Và những khách hàng tiềm năng của Tesla trong số những người giàu có cấp tiến không muốn bỏ qua những trò hề theo chủ nghĩa tự do của Musk trên Twitter, nền tảng mạng xã hội mà ông đã mua vào tháng 10 và đã quản lý sai một cách thích thú — đặc biệt là khi họ có nhiều lựa chọn xe điện khác phù hợp hơn với lương tâm của mình.

Nói cách khác, Tesla không còn là lựa chọn duy nhất trong không gian này nữa – và chắc chắn không phải là một ông lớn công nghệ. Mặc dù vậy, công ty vẫn rất ấn tượng với tư cách là một hãng xe điện. Trong năm 2022, công ty của Musk đã giao được 1,3 triệu xe, tăng 40% so với năm 2021. Họ cũng đã mở thêm hai nhà máy mới trong năm vừa rồi. Ngoài ra, công ty cũng đang phát triển một mẫu xe nhỏ hơn, rẻ hơn. Và trong năm nay, Tesla sẽ bắt đầu giao hàng chiếc xe bán tải Cybertruck đã được chờ đợi từ rất lâu. Và cuối cùng, công ty vẫn có giá trị khoản 369 tỷ USD – bằng khoảng ba nhà sản xuất ô tô lớn tiếp theo cộng lại.

Theo Huân Hà tổng hợp