Tesla tăng tốc tách rời chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc giữa căng thẳng thương mại

Tesla đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn các linh kiện có xuất xứ từ Trung Quốc khỏi dây chuyền sản xuất ô tô tại Mỹ trong vòng hai năm, giữa lúc căng thẳng thương mại Mỹ–Trung leo thang.

1. Tesla đẩy nhanh kế hoạch loại bỏ linh kiện có xuất xứ từ Trung Quốc

Tesla Inc. đang đẩy mạnh kế hoạch loại bỏ hoàn toàn các linh kiện có nguồn gốc Trung Quốc khỏi các dòng xe sản xuất tại Mỹ trong vòng từ một đến hai năm tới, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.
Tập đoàn xe điện này đã yêu cầu các nhà cung cấp không sử dụng linh kiện sản xuất tại Trung Quốc cho dây chuyền tại Mỹ — một bước đi thể hiện nỗ lực chiến lược của Tesla nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng.

Các nguồn tin cho biết Tesla đã bắt đầu thay thế nhiều linh kiện có nguồn gốc Trung Quốc bằng sản phẩm từ các quốc gia khác.
Động thái này phản ánh xu hướng chung của các tập đoàn Mỹ khi họ buộc phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu để đối phó với nguy cơ thuế quan và rủi ro chính trị trong quan hệ Mỹ–Trung.

2. Căng thẳng Mỹ–Trung đang định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu

Quyết định của Tesla cho thấy căng thẳng thương mại và công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang khiến các tập đoàn toàn cầu phải vẽ lại bản đồ chuỗi cung ứng.
Kế hoạch này được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái áp thuế quan mạnh tay với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, khiến nhiều doanh nghiệp Mỹ tăng tốc “tách rời” khỏi hệ thống sản xuất của Bắc Kinh.

“Quyết định của Tesla không chỉ là kinh tế mà còn là chiến lược,”
– một chuyên gia phân tích tại Tokyo nhận định.
“Các doanh nghiệp ngày nay không chỉ tối ưu chi phí, mà còn phải tối ưu khả năng chống chịu trước rủi ro địa chính trị.”

Trong nhiều năm, Trung Quốc là trung tâm sản xuất linh kiện ô tô lớn nhất thế giới, từ chip, pin, khung kim loại cho đến các vật liệu hỗ trợ.
Nhờ quy mô sản xuất khổng lồ, chi phí nhân công thấp và đồng nhân dân tệ yếu, linh kiện Trung Quốc có giá thành cạnh tranh, giúp nước này duy trì vị thế thống trị trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Tuy nhiên, xu hướng mới đang đẩy các tập đoàn quốc tế chuyển dịch sang Mexico, Việt Nam và Đông Nam Á để giảm rủi ro phụ thuộc.

3. Tesla mở rộng mạng lưới cung ứng ngoài Trung Quốc

Trong vài năm gần đây, Tesla đã âm thầm hợp tác với nhiều nhà cung cấp Trung Quốc – bao gồm nhà sản xuất vỏ ghế và khung kim loại – để xây dựng nhà máy và kho hàng tại Mexico và Đông Nam Á.
Ban đầu, động thái này nhằm khắc phục tắc nghẽn logistics do đại dịch COVID-19 gây ra, khi chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn nghiêm trọng.

Tuy nhiên, hiện nay chiến lược này đã trở thành một phần trong kế hoạch dài hạn nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

“Đại dịch là chất xúc tác, còn thuế quan chính là chất tăng tốc,”
– một giám đốc chuỗi cung ứng am hiểu nội tình Tesla chia sẻ.

Thị trường Mỹ vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất của Tesla, trong khi nhà máy Gigafactory tại Thượng Hải tiếp tục đóng vai trò trung tâm cho khu vực châu Á và châu Âu.
Dù vậy, hãng xe điện này đang quyết tâm đảm bảo rằng mọi sản phẩm sản xuất tại Mỹ sẽ không còn sử dụng linh kiện Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh các quy định an ninh quốc gia và thương mại đang siết chặt đối với ngành xe điện.

4. Thuế quan Mỹ đẩy nhanh làn sóng “phi Trung Quốc hóa”

Làn sóng thuế quan mới do chính quyền Tổng thống Trump công bố trong năm nay đã đẩy nhanh chiến lược đa dạng hóa nguồn cung của Tesla.
Mỹ áp mức thuế cao hơn đối với hàng loạt sản phẩm Trung Quốc, bao gồm linh kiện ô tô, nhằm giảm sự phụ thuộc chiến lược và tăng sức ép với Bắc Kinh trong đàm phán thương mại.

Động thái này cũng phản ánh mối lo ngại lưỡng đảng tại Washington về vai trò của Trung Quốc trong các lĩnh vực công nghệ trọng yếu như pin xe điện và chất bán dẫn.
Do đó, Tesla cùng nhiều hãng xe lớn đang tích cực tìm nguồn cung thay thế tại Mexico, Thái Lan, Indonesia – những quốc gia có chi phí sản xuất thấp và các hiệp định thương mại tự do thuận lợi với Mỹ.

“Tesla không đơn độc. Đây là xu hướng lan rộng trong giới công nghiệp Mỹ,”
– theo một báo cáo của Bloomberg Intelligence.
“Tương tự lĩnh vực công nghệ, các nhà sản xuất ô tô đang rời Trung Quốc để đảm bảo tính ổn định dài hạn, dù chi phí ngắn hạn có thể tăng lên.”

Ở chiều ngược lại, nhiều doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc cũng đang loại bỏ linh kiện và công nghệ Mỹ khỏi dây chuyền sản xuất, thể hiện một xu hướng “tách rời song phương” ngày càng rõ nét.

5. Chuỗi cung ứng toàn cầu bước vào giai đoạn tái cấu trúc

Quyết định của Tesla là ví dụ điển hình cho làn sóng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, khi các doanh nghiệp buộc phải cân bằng giữa hiệu quả chi phí và tính bền vững chiến lược.
Các chuyên gia nhận định sự thay đổi này sẽ định hình lại thương mại quốc tế trong thập kỷ tới, với Mexico và Đông Nam Á nổi lên như những trung tâm sản xuất mới của cả phương Tây và châu Á.

Dù Tesla vẫn phụ thuộc lớn vào công suất nhà máy Thượng Hải, chiến lược tại Mỹ cho thấy hãng đang chuẩn bị cho một tương lai mà xung đột thương mại trở thành điều bình thường.

“Động thái của Tesla là biểu tượng cho quá trình ‘phi toàn cầu hóa’ giữa Mỹ và Trung Quốc,”
– một chuyên gia tại Oxford Economics bình luận.
“Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu sẽ phải thích nghi nhanh hoặc đối mặt với nguy cơ bị kẹt giữa hai hệ sinh thái cạnh tranh.”

Bất chấp chi phí sản xuất có thể tăng trong ngắn hạn, Tesla tin rằng đa dạng hóa chuỗi cung ứng sẽ giúp hãng tăng khả năng cạnh tranh dài hạn, đặc biệt khi các chính phủ đang ràng buộc ưu đãi sản xuất xe điện với nguồn linh kiện nội địa hoặc từ các quốc gia đồng minh.

Kết luận

Quyết định loại bỏ linh kiện Trung Quốc khỏi dây chuyền sản xuất tại Mỹ đánh dấu một bước ngoặt chiến lược trong quá trình “tách rời kinh tế” giữa Mỹ và Trung Quốc.
Đây không chỉ là một động thái thương mại, mà còn phản ánh sự thay đổi cấu trúc toàn cầu của ngành công nghiệp xe điện và công nghệ cao.

Khi các tập đoàn quốc tế khác nối gót Tesla, thế giới có thể chứng kiến một chu kỳ tái định hình chuỗi cung ứng mới, nơi liên minh khu vực và sản xuất nội khối dần thay thế mô hình toàn cầu hóa truyền thống.

Câu hỏi thường gặp

1. Vì sao Tesla muốn loại bỏ linh kiện Trung Quốc khỏi xe sản xuất tại Mỹ?
→ Do ảnh hưởng của thuế quan, rủi ro chính trị và lo ngại an ninh quốc gia trong chuỗi cung ứng xe điện.

2. Tesla dự kiến hoàn tất kế hoạch này trong bao lâu?
→ Công ty đặt mục tiêu trong vòng 1–2 năm, chuyển toàn bộ sang các linh kiện được sản xuất ngoài Trung Quốc, chủ yếu từ Mexico và Đông Nam Á.

3. Việc này có ảnh hưởng đến hoạt động của Tesla tại Trung Quốc không?
→ Không. Nhà máy Thượng Hải vẫn hoạt động bình thường để phục vụ thị trường châu Á và châu Âu. Thay đổi này chỉ áp dụng với xe sản xuất tại Mỹ.

4. Tác động dài hạn đối với ngành ô tô toàn cầu là gì?
→ Đây là dấu hiệu của xu hướng “phi Trung Quốc hóa” trong ngành sản xuất, khi các hãng xe quốc tế tái cấu trúc chuỗi cung ứng nhằm thích ứng với chính sách thương mại mới.